Τέλος στον «εφιάλτη» της μηνιγγίτιδας βάζει το νέο εμβόλιο κατά της νόσου

Τέλος στον «εφιάλτη» της μηνιγγίτιδας βάζει το νέο εμβόλιο κατά της νόσου

Ενώ η μηνιγγιτοδοκοκκική νόσος ή βακτηριακή μηνιγγίτιδα εξακολουθεί να αποτελεί έναν από τους χειρότερους «εφιάλτες» της επιστημονικής κοινότητας, η φετινή Παγκόσμια Ημέρα κατά της Μηνιγγίτιδας (24/4)εορτάζεται με αισιοδοξία για την αντιμετώπιση της νόσου, αφού πλέον είναι διαθέσιμο το εμβόλιο πολλαπλών συστατικών κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου της ομάδας Β, Bexsero.

Η βακτηριακή μηνιγγίτιδα συνίσταται σε φλεγμονή των μηνίγγων, δηλαδή των μεμβρανών που περιβάλλουν και προστατεύουν τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό, και είναι δυνατό να προκαλέσει βαρύτατες ισόβιες επιπλοκές ή ακόμα και το θάνατο. 

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα, η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος εκδηλώνεται, συνήθως, αιφνίδια, χωρίς προειδοποιητικά σημεία, σε κατά τα άλλα υγιή άτομα με μη αναγνωρισμένους παράγοντες κινδύνου και προσβάλλει, κυρίως, βρέφη, νήπια  καθώς επίσης εφήβους και νεαρούς ενήλικες.

Όπως προκύπτει από τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.), περίπου 1 στα 10 άτομα που προσβάλλονται καταλήγει παρά τη θεραπεία. Επιπλέον, 1 στα 5 άτομα που επιβιώνουν εμφανίζει σοβαρές μόνιμες αναπηρίες, όπως εγκεφαλική βλάβη, επιληπτικούς σπασμούς, απώλεια της ακοής και μαθησιακές δυσκολίες, ενώ είναι δυνατό να υποστεί και ακρωτηριασμό άκρων. 

Τo βακτήριo που προκαλεί τη νόσο (Neisseria Meningitis ή μηνιγγιτιδόκοκκος) διακρίνεται σε οροομάδες. Πέντε οροομάδες, οι Α, B, C, W-135 και Y, προκαλούν την πλειοψηφία των περιστατικών μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου σε παγκόσμιο επίπεδο. Η νόσος που οφείλεται στην οροομάδα Β (MenB) ευθύνεται για την πλειοψηφία των περιστατικών στις αναπτυγμένες χώρες. Η εξέλιξή της είναι ταχύτατη και μπορεί να επιφέρει το θάνατο σε διάστημα 24 - 48 ωρών από την εκδήλωση των πρώτων συμπτωμάτων. 

Από τις 5 οροομάδες, με τα υπάρχοντα εμβόλια προστατεύουμε από τις τέσσερις (A, C, W-135, Y). Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, αλλά και την Ευρώπη, το 90% των κρουσμάτων οφείλεται στην οροομάδα Β, για την οποία μέχρι τώρα δεν υπήρχε διαθέσιμο εμβόλιο. Από το 2002 έως το 2012 με τον καθολικό εμβολιασμό που εφαρμόστηκε παρατηρήθηκε μείωση των περιστατικών της νόσου από τις οροομάδες για τις οποίες εμβολιάζαμε. Συνολικά, το 2012 σημειώθηκαν 61 κρούσματα, από τα οποία 7 κατέληξαν σε θάνατο, γεγονός που ανεβάζει το ποσοστό θνητότητας στο 11.47%, σημαντικά αυξημένο σε σχέση με το 2011. 

Οι πιο ευάλωτες ηλικιακές ομάδες είναι τα βρέφη και νήπια, τα οποία, εξαιτίας του ανώριμου ανοσοποιητικού συστήματος και των μειωμένων μητρικών αντισωμάτων τους, παρουσιάζουν οκταπλάσιες πιθανότητες προσβολής από τη νόσο, καθώς και οι έφηβοι και νεαροί ενήλικες, λόγω καπνίσματος, αναπνευστικών λοιμώξεων, στενής επαφής με φορέα, συνωστισμού, φιλιών και συχνής παρουσίας σε μπαρ/ντισκοτέκ. 

Ο αποτελεσματικότερος τρόπος πρόληψης και ελέγχου της είναι οεμβολιασμός, ο οποίος παρέχει προστασία κατά των περισσοτέρων δυνατών βακτηριακών οροομάδων. Μέχρι πρότινος, ο μηνιγγιτιδόκοκκος της οροομάδας Β (MenB) παρέμενε ανεκπλήρωτη ανάγκη δημόσιας υγείας και ιδιαίτερα δύσκολος στόχος, καθώς το εξωτερικό περίβλημα του βακτηρίου δεν αναγνωριζόταν καλά από το ανοσοποιητικό σύστημα. 

Ωστόσο, με το νέο εμβόλιο κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου οροομάδας Β (Bexsero) η κατάσταση αυτή αλλάζει. Το εμβόλιο αναπτύχθηκε μετά από 20 χρόνια πρωτοποριακής έρευνας με τη χρήση της βραβευμένης προσέγγισης «Reverse Vaccinology», η οποία περιλαμβάνει την αποκωδικοποίηση του γονιδιώματος του μηνιγγιτιδόκοκκου οροομάδας Β. 

Το Bexsero αποτελεί το πρώτο εγκεκριμένο εμβόλιο κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου οροομάδας Β και ενδείκνυται για τον εμβολιασμό έναντι του μηνιγγιτιδικόκκου Β. Το εμβόλιο έχει επιδείξει μέχρι σήμερα εξαιρετική αποτελεσματικότητα και ασφάλεια.

Για τους λόγους αυτούς, το καινοτόμο σκεύασμα αποτελεί, πλέον, ένα από τα σημαντικότερα «όπλα» στη «φαρέτρα» των επαγγελματιών υγείας για την αντιμετώπιση μιας από τις πλέον θανατηφόρες λοιμώδεις νόσους σε ολόκληρο τον κόσμο. 

Πότε θα κυκλοφορήσει στην Ελλάδα
Η έγκριση του Bexsero αν και έχει πανευρωπαϊκή ισχύ, τυπικά θα πρέπει να περάσει από το στάδιο αξιολόγησης της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών του υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, ώστε να ενταχθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι το κόστος του εμβολιασμού θα καλύπτεται πλήρως από τα ασφαλιστικά ταμεία. 

Στην Ελλάδα δεν θα πρέπει να αναμένουμε την κυκλοφορία του πριν από το φθινόπωρο του 2013. Βέβαια δεν θα πρέπει να αποκλειστεί το ενδεχόμενο το υπουργείο Υγείας να εντάξει αυτομάτως το εμβόλιο στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού Ενηλίκων και Παίδων και να καταστεί διαθέσιμο νωρίτερα.