Δείκτης Νοημοσύνης
Ο Δείκτης Νοημοσύνης (Intelligence Quotient, IQ)είναι ο δείκτης ο οποίος μετρά προσεγγιστικά την ευφυΐα ενός ατόμου σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό. Το IQ κάθε ατόμου μετράται με διάφορες μεθόδους, οι οποίες περιλαμβάνουν συνήθως τεστ με ερωτήσεις ή διαδικασίες με καθορισμένα αντικείμενα. Παρά τις διαφορές στον σχεδιασμό τους, αυτά τα τεστ μετρούν γενικά την ίδια μορφή ευφυίας, κυρίως την λογική και επαγωγική σκέψη και όχι και τη φαντασία, την αποφασιστικότητα, τη συναισθηματική νοημοσύνη κλπ που θα έδιναν πιο συνολικά την εικόνα ευφυΐας κάποιου.
Έχει αποδειχτεί στατιστικά ότι το IQ δεν σχετίζεται με το φύλο, την εκπαίδευση και την φυλή, και πως ακολουθεί κατά προσέγγιση την κατανομή του Gauss.
Ορισμός του IQ
Αρχικά, το IQ οριζόταν ως το πηλίκο της νοητικής ηλικίας του ατόμου πρός την πραγματική ηλικία επί 100. Για παράδειγμα, ένα παιδί 10 ετών με τις νοητικές ικανότητες του μέσου δεκατριάχρονου έχει IQ 130 (13/10*100). Λόγω του ότι αυτός ο τύπος λειτουργούσε μόνο για άτομα εως 16 ετών, εφόσον αυτή είναι η ηλικία στην οποία η νοητική ανάπτυξη σταματά, εισήχθηκε ένας τρόπος μέτρησης βασισμένος στην κανονική κατανομή με σ (τυπική απόκλιση) = 15 ή 16.
IQ και γενική ευφυία
Τα μοντέρνα τεστ IQ δίνουν αποτελέσματα για διάφορα νοητικά πεδία (όπως μαθηματική ικανότητα, οπτική ικανότητα, γλωσσική ικανότητα κ.τ.λ.), με το συνολικό αποτέλεσμα να υπολογίζεται από τις υποκατηγορίες. Ο μέσος όρος των αποτελεσμάτων είναι 100. Ανάλυση των επιμέρους αποτελεσμάτων σε ένα μοναδικό τεστ αποκαλύπτει πως υπάρχει ένα κοινός παράγοντας ο οποίος υπολογίζεται από κάθε τεστ και διάφοροι άλλοι που υπολογίζονται χωριστά. Αυτό έχει οδηγήσει στην θεωρία ότι κάθε επιμέρους νοητική διεργασία εξαρτάται από έναν κοινό παράγοντα, το g, το οποίο αντιστοιχεί στον ευρέως κατανοητό ορισμό της λέξης ευφυία. Κατά μέσο όρο, το IQ και το g σχετίζονται κατά 90% και συχνά χρησιμοποιούνται αντιστρόφως.
Διάφορα τέστ IQ μετρούν την τυπική απόκλιση με διαφορετικό αριθμό βαθμών. Άρα, όταν αναφέρεται η τιμή του IQ, θα πρέπει να αναφέρεται και η τυπική απόκλιση ή η διασπορά.