Παιδί και τεχνολογία στον 21ο αιώνα
Ανθή Κοκκώνη, Ειδική Παιδαγωγός
Υπεύθυνη Πρότυπου Κέντρου Λόγου και Μάθησης «Λεξιμάθεια»
Η τεχνολογία έχει
μπει για τα καλά στις ζωές μας και ιδού η απόδειξη. Μία νηπιαγωγός στο
Βανκούβερ ρώτησε τους μαθητές της να σκεφτούν λέξεις που να αρχίζουν από το
γράμμα /i/ … και μάντεψε τι συνέβη … 6 από τις 10 λέξεις που σκέφτηκαν τα
παιδιά είχαν σχέση με τα προϊόντα της Apple (ειπώθηκε ως και η λέξη icloud).
Ένα τέτοιο περιστατικό δεν θα μπορούσε να μας αφήσει αδιάφορους … ούτε μπορεί
να μας αφήσει αδιάφορους το γεγονός ότι πολύ συχνά βλέπουμε παιδιά 2 ετών να
χρησιμοποιούν με πολύ μεγάλη ευκολία τα ipad και iphone, έτσι δεν είναι;
Είναι γνωστό ότι για πολλές οικογένειες στο εξωτερικό (ελπίζουμε
να μη συμβεί αυτό και στην Ελλάδα) τα ipad και iphone έχουν γίνει η «νέα
νταντά» των παιδιών, που τους κρατάνε πολύ καλή συντροφιά τα βράδια. Πολλές
φορές μάλιστα τα παιδιά στο βραδινό οικογενειακό τραπέζι παραμένουν αμίλητα,
απασχολώντας τα χέρια τους χωρίς να τους ενδιαφέρει να μοιραστούν τα νέα τους
με τους γονείς τους, χωρίς να ενδιαφέρονται ν’ αλληλεπιδράσουν με άλλους.
Μπορεί κάποιος να θεωρήσει ότι γινόμαστε κουραστικοί (αλήθεια
γινόμαστε;)...Με τίποτε όμως δεν είμαστε εκτός των επιταγών της εποχής μας,
γιατί όπως βλέπετε και εμείς κάνουμε χρήση της τεχνολογίας. Είμαστε σύμφωνοι με
το γεγονός ότι, μέσω αυτής οι ζωές μας γίνονται πιο εύκολες και ότι και εμείς
οι ίδιοι στην δουλειά μας γινόμαστε πιο παραγωγικοί. Πόσο όμως παραγωγικό
θεωρείται ένα παιδί το οποίο δεν μιλάει και απλά αγγίζει την οθόνη ενός ipad! Η
τεχνολογία έχει το προνόμιο να μας εντυπωσιάζει και έτσι η ζωή μας μετατρέπεται
σ’ ένα διαρκές κυνήγι για την γρηγορότερη απόκτηση των τελευταίων gadget που
κυκλοφορούν στην αγορά. Τί διδάσκουμε όμως στα παιδιά μας με αυτό τον τρόπο;
Μήπως τους διδάσκουμε έναν τρόπο ζωής χωρίς βάθος, έναν τρόπο ζωής επιφανειακό;
Τα τελευταία χρόνια τα παιδιά κέρδισαν μία καινούρια
εξουσία...την εξουσία της απόκτησης. Η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου της
οικογένειας και η συνείδηση ότι τα παιδιά δικαιούνται έναν δικό τους
«οικονομικό χώρο», έδωσαν στα παιδιά αυτή την εξουσία. Τα παιδιά
χρησιμοποιώντας τις τεχνικές της πειθούς, της παράκλησης, της επιμονής ζητούν
(και στο τέλος το καταφέρνουν) την αγορά συγκεκριμένων προϊόντων...και όσοι
πουλάνε τεχνολογικά προϊόντα το γνωρίζουν καλά.
Όμως το βιοτικό
επίπεδο των περισσότερων οικογενειών φθίνει. Δεν είναι κακό να παραδεχτούμε
στους εαυτούς μας ότι ένα μεγάλο κομμάτι της κρίσης σχετίζεται με τα ολοένα και
μεγαλύτερα χρέη που εμείς οι ίδιοι, σαν καταναλωτές, δημιουργήσαμε. Και ποιά
είναι η απάντηση; Ίσως στην παρούσα φάση να χρειαστεί να εφαρμόσουμε, ας μας
επιτραπεί η έκφραση, μία «σκληρή» αγάπη στα παιδιά μας: φτάνει κάποια στιγμή η
ώρα που πρέπει να περιορίσουμε το game boy, να κλείσουμε την τηλεόραση, να
κρύψουμε το ipod. Να διδάξουμε στα παιδιά μας να ξοδεύουν με σύνεση, να
διδάξουμε στα παιδιά μας ότι η ευτυχία χτίζεται ανεξάρτητα από την απόκτηση ή
όχι τεχνολογικών εξαρτημάτων. Ίσως αυτόν τον ρόλο καλείται να παίξει η δικιά
μας η γενιά.
Και κάτι τελευταίο, οι τελευταίες έρευνες δείχνουν μία πολύ μεγάλη αύξηση στα
ποσοστά της παιδικής κατάθλιψης, του άγχους, της βίας και του εκφοβισμού προς
άλλους. Τυχαίο; Δε νομίζουμε!
Πηγές:
- Φρίντμαν, Τ.Λ. (2007): Ο κόσμος είναι επίπεδος: Σύντομη ιστορία του 21ου
αιώνα, Ωκεανίδα, Αθήνα
- Λαστρέγκο, Κ. & Τέστα, Φ. (1991), Από την τηλεόραση στο βιβλίο,
Διάγραμμα, Αθήνα