Αντιμετωπίζοντας την αρνητικότητα
Oι άνθρωποι εξελίχθηκαν να φοβούνται, δεδομένου
ότι ο φόβος βοήθησε στο να κρατήσει τους προγόνους μας στη ζωή. Έτσι είμαστε
πολύ ευάλωτοι στο φόβο και στις διάφορες απειλές, τόσο αληθινές όσο και
ψεύτικες.
Αυτή η ευπάθεια ότι νιώθουμε πως απειλούμαστε έχει επιπτώσεις σε πολλά επίπεδα,
που κυμαίνονται από: άτομα, ζευγάρια και οικογένειες, μέχρι σχολεία,
οργανισμούς και έθνη. Είτε πρόκειται για ένα άτομο που ανησυχεί για τις συνέπειες
μιλώντας στη δουλειά ή σε μια στενή
σχέση, μια οικογένεια που φοβάται έναν «τρομακτικό» γονέα, μια επιχείρηση ή μια
χώρα, είναι ο ίδιος ανθρώπινος εγκέφαλος που αντιδρά σε όλες τις περιπτώσεις.
Επομένως, η κατανόηση πώς το μυαλό μας αποκτά εγρήγορση και βρίσκεται σε
επιφυλακή σε τυχόν συναγερμούς κινδύνου, είναι το πρώτο βήμα προς την απόκτηση
περισσότερου ελέγχου πάνω σε αυτό το αρχαίο κύκλωμα. Στη συνέχεια, έχοντας
επίγνωση στο πώς αντιδρά ο εγκέφαλός μας όταν νιώθουμε απειλή, μπορεί να
τονώσει τη λειτουργία των νευρικών υποστρωμάτων ενός μυαλού που έχει περισσότερη ηρεμία, σοφία και
την αίσθηση της εσωτερικής δύναμης. Ένα μυαλό που βλέπει πραγματικές απειλές με
μεγαλύτερη σαφήνεια, δρα πιο αποτελεσματικά για την αντιμετώπισή τους, και
αποσπάται λιγότερο η προσοχή του από τους υπερβολικούς, διαχειρίσιμους ή
ψευδείς συναγερμούς.
Το σώμα μας αντιδρά γενικά πιο έντονα σε αρνητικά ερεθίσματα από ό, τι σε
εξίσου ισχυρά θετικά. Για παράδειγμα, ο έντονος πόνος μπορεί να παραχθεί σε όλο
το σώμα, ενώ η έντονη ευχαρίστηση έρχεται μόνο (για τους περισσότερους
ανθρώπους) από μερικές συγκεκριμένες περιοχές.
Στο μυαλό σας, υπάρχουν ξεχωριστά (αν και αλληλεπιδρούν) συστήματα για τα
αρνητικά και θετικά ερεθίσματα. Σε μεγαλύτερη κλίμακα, το αριστερό ημισφαίριο
είναι εξειδικευμένο στις θετικές εμπειρίες, ενώ το δεξί ημισφαίριο είναι
περισσότερο επικεντρωμένο στις αρνητικές (αυτό είναι λογικό δεδομένου ότι το
δεξί ημισφαίριο είναι εξειδικευμένο για οπτική-χωρική επεξεργασία, έτσι ώστε να
ευνοείται ο εντοπισμός των απειλών που προέρχονται από το περιβάλλον).
Τα αρνητικά ερεθίσματα παράγουν περισσότερη νευρική δραστηριότητα από ό, τι
κάνουν τα εξίσου έντονα θετικά. (π.χ., δυνατά, φωτεινά) Είναι επίσης αντιληπτά
πιο εύκολα και γρήγορα. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι σε μελέτες μπορούν να
εντοπίσουν θυμωμένα πρόσωπα πιο γρήγορα από ό, τι αντίστοιχα ευτυχισμένα. Ακόμα
και αν εμφανίζονται αυτές οι εικόνες τόσο γρήγορα (μόλις ένα δέκατο του
δευτερολέπτου) ώστε να μη μπορούν να έχουν καμία συνειδητή αναγνώριση, το αρχαίο μεταιχμιακό σύστημα του εγκεφάλου, θα
εξακολουθεί να ενεργοποιείται από τα θυμωμένα πρόσωπα.
Ο κώδωνας του κινδύνου του εγκεφάλου σας - η αμυγδαλή (έχετε δύο από αυτές
τις μικρές αμυγδαλωτές περιοχές, μία σε κάθε πλευρά του κεφαλιού σας) -
χρησιμοποιεί περίπου τα δύο τρίτα των νευρώνων
της για να ψάξει για κακά νέα. Από τη στιγμή που ηχεί το συναγερμό, τα αρνητικά
γεγονότα και εμπειρίες γρήγορα αποθηκεύονται στη μνήμη - σε αντίθεση με τις θετικές
εμπειρίες και γεγονότα, τα οποία συνήθως πρέπει να κρατηθούν για κάποια δευτερόλεπτα
ώστε στη συνέχεια να μεταφερθούν από την
βραχυπρόθεσμη μνήμη στην μακροπρόθεσμη
αποθήκευση.
Γι 'αυτό και οι ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι τα ζώα, συμπεριλαμβανομένων
των ανθρώπων, γενικά μαθαίνουν πιο γρήγορα από τον πόνο (δυστυχώς) από ότι την ευχαρίστηση.
Η μάθηση από την παιδική ηλικία και την ενήλικη ζωή σας – και ότι έχετε βιώσει
οι ίδιοι ή είδατε άλλους να βιώνουν γύρω σας - είναι κλειδωμένη και φορτώνεται
στο κεφάλι σας σήμερα, έτοιμη για άμεση ενεργοποίηση, είτε με ένα συνοφρύωμα σε
ένα τραπέζι ή τηλεοπτικές εικόνες ενός αυτοκινήτου που ανατινάζεται 10.000
μίλια μακριά.
Για να κρατήσει ζωντανούς τους πρόγονους μας, η μητέρα φύση εξέλιξε έναν
εγκέφαλο που συνήθιζε να τους «εξαπατά» ώστε να κάνουν τρία λάθη: να
υπερεκτιμούν τις απειλές, να υποτιμούν τις ευκαιρίες και να υποτιμούν τις πηγές
/μέσα (για την αντιμετώπιση των απειλών και την εκπλήρωση των ευκαιριών). Αυτός
είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να περάσουν αντίγραφα του γονιδίου, αλλά ένας
κακός τρόπος για την προώθηση της ποιότητας της ζωής.
Έτσι, για αρχή, να λαμβάνετε υπόψη σας το βαθμό στον οποίο ο εγκέφαλός σας
λειτουργεί για να σας κάνει να φοβάστε έτσι ώστε να σας κρατά σε εγρήγορση .
Επίσης το πως λειτουργεί σε προφανής κακές ειδήσεις από ένα ευρύτερο ρεύμα πληροφοριών
, για να κρατά εκτός και να μην δίνει έμφαση στις καθησυχαστικές καλές
ειδήσεις, ώστε να σας κάνει να σκεφτόσαστε μόνο το αρνητικό που συνέβη σε μια
ημέρα κατά την οποία εκατό μικρά πράγματα συνέβησαν, ενενήντα εννέα εκ των
οποίων ήταν ουδέτερα ή θετικά.
Επιπλέον, να λαμβάνετε υπόψη σας τις δυνάμεις γύρω σας που κτυπούν το
τύμπανο του συναγερμού - είτε πρόκειται για ένα μέλος της οικογένειας που
απειλεί με συναισθηματική τιμωρία, ή για κάτι πιο σοβαρό και μεγάλο που απειλεί
τη ζωής σας. Σκεφτείτε για τον εαυτό σας αν αυτές οι απειλές είναι έγκυρες - ή
αν είναι υπερβολικές υποβαθμίζοντας το ευρύτερο πλαίσιο των ευκαιριών και των
πόρων/μέσων.
Αυτή η γνώση και η συναίσθηση τόσο των εσωτερικών διεργασιών του εγκεφάλου
σας όσο και των εξωτερικών μηχανισμών
της προώθησης του φόβου, μπορεί από μόνη
της να σας κάνει λιγότερο επιρρεπείς στο περιττό φόβο. Θα σταματήσετε να είστε τόσο
ευάλωτοι σε εκφοβισμούς που είναι στην
πραγματικότητα διαχειρίσιμοι, διογκωμένοι, ή ψεύτικοι.
http://www.psychology.com/articles/?p=307