Σχολική ετοιμότητα

Σχολική ετοιμότητα

ΛΕΞΙΣ 
ΚΕΝΤΡΟ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΛΟΓΟΥ, ΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

 

Μαστοράκη Ευγενία-Λογοπεδικός  Είδ. Παιδαγωγός

Πηνελόπη Λαμπροπούλου-Ψυχολόγος  Ειδ.Παιδαγωγός

Για όλα τα παιδιά η περίοδος από την γέννηση τους μέχρι τα 6 τους χρόνια,είναι η πιο καθοριστική για την διαμόρφωση της προσωπικότητας τους. Όλοι οι γονείς έχουν λίγο πολύ ανησυχία για το αν θα τα καταφέρει το παιδί τους στην πρώτη δημοτικού και σε αυτή την μεγάλη αλλαγή σελίδας στην ζωή του. Πως θα είμαστε όμως σίγουροι αν το παιδί μας είναι έτοιμο για αυτή την νέα αρχή;

 

Η Σχολική ετοιμότητα είναι η συνολική ωριμότητα που διαθέτει ένα παιδί 

( σωματική ,  πνευματική-γνωστική-συναισθηματική -κοινωνική ) και ορίζει αν είναι έτοιμο το παιδί για να πάει πρώτη δημοτικού . 

Η πρώτη δημοτικού αποτελεί θεμέλιο λίθο για την γενικότερη μαθησιακή εξέλιξη κάθε παιδιού. Εκτός  από την κατάλληλη ηλικία το παιδί πρέπει  να έχει αποκτήσει συγκεκριμένες δεξιότητες  και  γνώσεις έτσι ώστε να είναι σε θέση να αναπτύξει νέες δεξιότητες και γνώσεις . Αυτό είναι και η σχολική ετοιμότητα !

Βασικά κομμάτια δεξιοτήτων που θα πρέπει να έχει κατακτήσει το παιδί κατά την είσοδο του στην πρώτη δημοτικού 

 

-Το παιδί θα πρέπει να έχει την ικανότητα να λειτουργήσει κοινωνικά στο σχολείο και να συμμετάσχει σε κοινές δραστηριότητες 

-Να έχει έντονο ενδιαφέρον για μάθηση

-Να έχει καλή ικανότητα επαφής και προσαρμογής

-Να ακολουθεί όρια και κανόνες

-Να έχει ικανότητα να σκέφτεται πάνω σε προβλήματα  που προκύπτουν και να βρίσκει μόνο του λύσεις γι αυτά .

- Να  συνεργάζεται μ άλλα παιδιά σε ομαδικές εργασίες και παιχνίδια.

-Να αρθρώνει σωστά όλους τους ήχους της γλώσσας μας

-να έχει άρτια φωνολογία, μορφολογία, σύνταξη, σημασιολογία και πραγματολογία . Να έχει πλούσιο λεξιλόγιο,  να χρησιμοποιεί σωστά τους συντακτικούς και γραμματικούς κανόνες όταν μιλά και να έχει  σωστή φωνολογική ενημερότητα .

-  Να είναι σε καλό επίπεδο η περιγραφική και αφηγηματική  ικανότητα .να μπορεί να εκφράζεται κατανοητά, να μπορεί να μεταφέρει πληροφορίες που είδε άκουσε και έζησε , με σωστέ δομημένο λόγο  έχοντας αρχή μέση και τέλος αυτό που λέει.

-Να έχει επαρκώς αναπτυγμένη την κριτική του ικανότητα

- Να αναγνωρίζει τα γράμματα, και να αντιστοιχεί σωστά φώνημα με γράφημα .

-Να μπορεί να συντονίζει το μάτι με το χέρι του ,γράφοντας  με σωστή φορά τα γράμματα .

-Να διατηρεί σωστή λαβή στο μολύβι και να χειρίζεται με επιδεξιότητα εργαλεία (π.χ. ψαλίδι)

- Να συνδέει ήχους με συλλαβές

-Να μπορεί να αποστηθίσει πχ ποιήματα 

- Να αυτοεξυπηρετείται να τρώει, να ντύνεται, να πλένεται και να χρησιμοποιεί την τουαλέτα μόνο του.

- Να ακολουθεί σύνθετες οδηγίες.

-Να έχει καλή μνήμη και ικανότητα συγκέντρωσης

- Να παρακολουθεί δραστηριότητες που κάνουν οι άλλοι.

- Να ακούει προσεκτικά μια δραστηριότητα με διάρκεια 

- Να αντιγράφει και να  να σχεδιάζει . 

- Να χρωματίζει σε πλαίσιο.

- Να είναι προσανατολισμένο  χωροχρονικά . Να γνωρίζει εποχές, ημέρες, μήνες, χρονική διάρκεια (πρωί μεσημέρι , απόγευμα , βράδυ )

-Να γνωρίζει σχήματα , χρώματα 

-Να γνωρίζει βασικές αντίθετες έννοιες 

- Να ξεχωρίζει δεξί -αριστερό

- Να ξεχωρίζει κατηγορίες / ζώων, φρούτων, λαχανικών, γλυκές αλμυρές γεύσεις κλπ

- Να ξεχωρίζει από τι υλικό αποτελείται κάθε αντικείμενο(πλαστικό, χαρτί, σίδερο κ.λ.π)

- Να έχει την αντίληψη περιεχομένου, μεγεθών, μορφών και ποσοτήτων

-Να έχει καλή ακουστική και οπτική μνήμη.

- Να  χρησιμοποιεί ψαλίδι σωστά 

- Να κινείται με σιγουριά και με αυξανόμενο έλεγχο και συντονισμό

-Να έχει καλή οπτική αντίληψη

 

 

Αν κάποιο παιδί δεν έχει κατακτήσει πολύ μικρό  μέρος των παραπάνω δεξιοτήτων δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να προχωρήσει στην πρώτη δημοτικού αλλά καλό θα ήταν να αξιολογηθεί πρώτα από έναν ειδικό .

Αν στερείται  των περισσοτέρων απ’ αυτά τότε πιθανότατα δεν θα μπορεί να ανταποκριθεί στις σχολικές του υποχρεώσεις και η σχολική του επίδοση θα είναι χαμηλή. Έτσι  θα δημιουργήσει χαμηλή αυτοεκτίμηση, μαθησιακές δυσκολίες και είναι πιθανόν να παρουσιάσει

άρνηση για το σχολείο , απείθαρχη συμπεριφορά ή και ψυχοσωματικά προβλήματα. 

 

Σε περίπτωση που εντοπίσουμε έγκαιρα τις αδυναμίες ενός παιδιού , τότε ξεκινά θεραπευτικό πρόγραμμα για να καλύψει τις δυσκολίες του και να ενταχθεί ομαλά στην πρώτη δημοτικού . Αν ο χρόνος είναι μικρός και οι δυσκολίες μεγάλες , τότε προτείνεται η επαναφοίτηση του παιδιού στο νήπιο . Είναι προτιμότερο να επαναφοιτήσει ένα παιδί στο νήπιο παρά να προχωρήσει την  πρώτη δημοτικού και να βιώσει εκεί την αποτυχία (κακή επίδοση , αποκλεισμό ,κοροϊδία) και συνάμα να μην μπορεί να καλύψει τις αδυναμίες του .

Πολλοί γονείς διστάζουν  στο άκουσμα του να επαναλάβει το παιδί τους το νήπιο . Θεωρούν οτι κάτι τέτοιο όχι μόνο δεν θα βοηθήσει το παιδί αλλά θα το επηρεάσει κ αρνητικά σε σχέση με το οτι το παιδί , θα δει τους συμμαθητές του κ τους φίλους του να προχωράνε και το ίδιο να μένει  πίσω με τα <μικρά> . 

Τι μπορεί όμως να συμβεί αν ένα παιδί περάσει στην πρώτη δημοτικού χωρίς να είναι έτοιμο ; Πως θα διαχειριστεί τη δυσκολία  του και πως θα αντιδράσουν οι συμμαθητές ;τι μπορεί να προκληθεί στον ψυχισμό του όταν βλέπει οτι δεν μπορεί να κατανοήσει πράγματα που ο διπλανός του τα μαθαίνει με χαρά και αγωνιά να μάθει τα παρακάτω ;Είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει ισορροπία και απόλυτη αρμονία στον ψυχισμό του παιδιού .και αυτό πρέπει να το φροντίσει ο γονιός αφού αυτός είναι που παίρνει την απόφαση της επαναφοίτησης. Είναι προτιμότερο να συντονιστεί ο  γονιός με τη νηπιαγωγό  και τον θεραπευτή και να δώσουν μια κοινή εξήγηση παράλληλα στο παιδί που επαναφοιτεί. Έτσι το παιδί θα μπορεί  να εχει τον χρόνο να κατακτήσει πράγματα και να έρθει στο επίπεδο που η σχολική ετοιμότητα ορίζει, παρά να κινδυνέψει η γενικότερη μαθησιακή εξέλιξη του και να επηρεαστεί αρνητικά η ψυχολογία του.

 

Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι φυσικά η ηλικία δεν θα μπορούσε να είναι το μοναδικό κριτήριο για την έναρξη του παιδιού στην πρώτη δημοτικού. Πέραν λοιπόν της ιατρικής ετοιμότητας ( έλεγχος από οφθαλμίατρο-παιδίατρο-ωτοριν/γο  ) που θα πρέπει  να εξετάσουμε ,θα πρέπει να παρακολουθούμε από κοντά  ως τα 6 χρόνια του παιδιού και την σχολική ετοιμότητα σε επίπεδο συναισθηματικό-κοινωνικής ανάπτυξης και δεξιοτήτων που είναι απαραίτητες  για την ομαλή είσοδο του παιδιού στην πρώτη δημοτικού . 

   Η πρώτη δημοτικού είναι έτσι και αλλιώς ένα στάδιο μετάβασης ‘‘σταθμός’’ για όλα τα παιδιά. Eντοπίζοντας νωρίς δυσκολίες,  προλαμβάνοντας τυχόν αδυναμίες του παιδιού ,φροντίζουμε για  την ομαλή πορεία της μαθησιακής του εξέλιξης καθώς και της ισορροπίας στον ψυχισμό του.  Για να έχουμε καλούς  μαθητές, πρώτα πρέπει να έχουμε μαθητές που να μπορούν να δεχτούν γνώση και να την αφομοιώσουν!