Οικονομική κρίση και διατροφή
Έφη Δ. Νοικοκύρη
Διαιτολόγος –
Διατροφολόγος
Σήμερα τα δεδομένα στη ζωή των
περισσότερων Ελλήνων έχουν αλλάξει. Κάθε μέρα ανακοινώνονται νέα μέτρα, νέες
περικοπές σε μισθούς, νέοι φόροι, νέες επιβαρύνσεις και ο έλληνας πολίτης καλείται
να σφίξει το ζωνάρι. Τι επιπτώσεις έχει όμως
η κατάσταση αυτή στις διατροφικές επιλογές μας; Δεν έχουμε λεφτά για
πολύ φαγητό κι άρα αδυνατίζουμε ή μήπως συμβαίνει το αντίθετο;
Η αλήθεια είναι ότι οι επιστήμονες
φοβούνται για μια πιθανή έκρηξη παχυσαρκίας στη χώρα μας ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης.
Αν και θα περιμέναμε ότι η κρίση θα ήταν καλή ευκαιρία για «δίαιτα», η αλήθεια είναι
άλλη. Οι φθηνότερες διατροφικές επιλογές συχνότερα είναι και πιο ανθυγιεινές.
Τρόφιμα όπως το ψάρι, τα φρούτα ή τα λαχανικά κοστίζουν περισσότερο από μια
μπριζόλα, ένα σακουλάκι πατατάκια ή μια πίτα με γύρο. Στην ερώτηση ποιότητα ή
ποσότητα, ο έλληνας καταναλωτής πλέον προσπαθώντας να καλύψει τις ανάγκες της
οικογένειας του επιλέγει το δεύτερο.
Η κρίση όμως πέρα από την μείωση του
οικονομικού επιπέδου οδηγεί και σε κακή ψυχολογική κατάσταση. Το φαγητό,
λοιπόν, λειτουργεί ως μια παρηγοριά, γίνεται φίλος για να ξεχάσουμε τα
προβλήματα μας. Αναζητάμε ένα ωραίο γλυκό για να πάνε τα φαρμάκια κάτω, αλλά
μόλις αυτό τελειώσει τα προβλήματα παραμένουν, όποτε καταναλώνουμε ακόμη ένα,
κι ακόμη ένα με τις ανάλογες επιπτώσεις στο βάρος μας.
Ίσως, λοιπόν, αυτή είναι
η καλύτερη περίοδος για να διαμορφώσουμε εξαρχής τις διατροφικές μας επιλογές.
Το πρότυπο διατροφής των παππούδων μας, με το Κυριακάτικο γεύμα να περιλαμβάνει
κρέας και τις υπόλοιπες ημέρες όσπρια, λαχανικά και ψάρια, έχει πλέον
αναγνωρισθεί παγκοσμίως για τα οφέλη του στη σωματική υγεία. Η Μεσογειακή Διατροφή
προλαμβάνει πολλές ασθένειες όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, το σακχαρώδη
διαβήτη και διάφορες μορφές καρκίνου. Ας μαγειρέψουμε λοιπόν κι εμείς όσπρια,
λαδερά και θαλασσινά που προσφέρουν πολλά αλλά κοστίζουν πιο λίγο.
Η υπερκατανάλωση, χαρακτηριστικό της
εποχής μας, εκδηλώνεται και στον τρόπο διατροφής μας. Ψωνίζουμε μεγάλη ποικιλία
τροφίμων και καταναλώνουμε, σύμφωνα με έρευνες, πολύ μεγαλύτερες μερίδες από
αυτές που χρειαζόμαστε. Τώρα καλούμαστε να κάνουμε πιο λίγες κι επομένως πιο
έξυπνες επιλογές.
Ακριβώς επειδή η διατροφή είναι ένας
προσδιοριστής της υγείας, η οικονομική κρίση βλάπτει και τη διατροφή και την
υγεία μας! Ωστόσο υπάρχουν λύσεις και προτάσεις, κομμένες και ραμμένες στα
μέτρα μας για να αντισταθούμε.
«Ψωνίζοντας
με λίστα».
Ένας τρόπος για να ελέγξουμε καλύτερα
το τι θα αγοράσουμε είναι με το να έχουμε προαποφασίσει τα φαγητά της
εβδομάδας. Κάνοντας μια καταγραφή με τα απαραίτητα γλιτώνουμε περιττά έξοδα
γιατί δεν παρασυρόμαστε από τα ράφια και δεν πετάμε φαγητό.
«Ανακυκλώνοντας
φαγητό».
Ακόμα και αν περισσέψει φαγητό δεν το
πετάμε αλλά το συμπληρώνουμε με κάτι άλλο και το σερβίρουμε την επόμενη ημέρα.
Έτσι π.χ. το βραστό κοτόπουλο μπορεί να γίνει μια γευστική κοτόπιτα ή οι φακές
να γίνουν φακόρυζο.
«Αντικαθιστώντας
το κρέας»
Μπορούμε να αντικαταστήσουμε το κρέας,
τρώγοντας πιο πολλά όσπρια και δημητριακά σε συνδυασμό π.χ. φακόρυζο,
ρεβυθόρυζο, ρεβύθια με μανέστρα, φασολάδα με κοφτό μακαρονάκι κ.α . Η σωστή
αναλογία είναι 2/3 δημητριακά και 1/3 όσπρια. Τα όσπρια αποτελούν ένα πλήρες
γεύμα, είναι ντόπια και φθηνά προϊόντα που προσφέρουν το αίσθημα κορεσμού. Σε
συνδυασμό δε με τα δημητριακά δίνουν υψηλής βιολογικής αξίας πρωτεΐνη.
«Ξεχνώντας
πως το φθηνό προϊόν δεν είναι και το πιο υγιεινό »
Αυτή η πεποίθηση ευτυχώς έχει αρχίσει
και υποχωρεί. Έτσι πλέον και οι πιο απλησίαστες για κάποιους διατροφικές ομάδες
(φρούτα, λαχανικά, ψάρια) έχουν και την πιο προσιτή εκδοχή τους. Έτσι προτιμάμε
τα ντόπια και πιο φθηνά φρούτα και λαχανικά εποχής όπως αντίστοιχα και από
ψάρια τη σαρδέλα, το γαύρο, το λαβράκι. Ακόμα και τα κατεψυγμένα τρόφιμα είναι
μια εναλλακτική λύση προκειμένου να μην εκτοπίσουμε εντελώς κάποια ομάδα.
«Αποφεύγοντας
τα τηγανητά, τα ανθυγιεινά και το πρόχειρο φαγητό»
Σε μια περίοδο άγχους και ανασφάλειας
είναι κρίμα να τρεφόμαστε με «σκουπίδια». Δυστυχώς είναι πιο φθηνά και παντού
διαθέσιμα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, ζάχαρη και πλούσια σε
θερμίδες. Επιπλέον, έχει αποδειχτεί πως υπό την επίδραση του στρες (κυρίως όταν
το στρες προέρχεται από οικονομικούς λόγους) τείνουμε να κάνουμε περισσότερες
λανθασμένες διατροφικές επιλογές. Ωστόσο δεν μπορούν ούτε να μας μειώσουν το
στρες ούτε να θωρακίσουν την υγεία μας. Αυτό μπορεί να γίνει με το να πίνουμε
περισσότερο νερό και με το να καταναλώνουμε περισσότερα φυσικά τρόφιμα πλούσια
σε αντιοξειδωτικά (π.χ. καρύδια, αμύγδαλα, πορτοκάλια) κ.α.
«Παρασκευάζοντας
τρόφιμα, γιατί όχι και καλλιεργώντας»
Όσο πιο πολύ προσωπική εργασία βάλουμε
στο κομμάτι της διατροφής μας, τόσο πιο οικονομικά θα μας έρθει. Όσοι μπορούμε
ας ζυμώσουμε το δικό μας ψωμί, ας καλλιεργήσουμε τα δικά μας λαχανικά και ας
παράγουμε τα δικά μας φρούτα.
Είναι αλήθεια ότι η κατάσταση που
βιώνουμε αυτήν την περίοδο επηρεάζει σε πολύ μεγάλο βαθμό τη σωματική και την
ψυχολογική μας κατάσταση. Μπορεί όμως να αποτελέσει την καλύτερη ευκαιρία για
να αναθεωρήσουμε τις επιλογές μας και τον τρόπο ζωής μας. Ας μειώσουμε τις
σπατάλες σε περιττές θερμίδες κι ας οργανώσουμε τα εβδομαδιαία μας γεύματα.
Μπορούμε να καλύψουμε τις ανάγκες μας υγιεινά και οικονομικά!