Στο χειρουργείο με εικονική καρδιά

Στο χειρουργείο με εικονική καρδιά

Μια τεχνολογία που δίνει τη δυνατότητα στους χειρουργούς να «βλέπουν» την καρδιά του ασθενούς που χειρουργούν, χωρίς στην πραγματικότητα να έχουν οπτική επαφή μαζί της, ανέπτυξε η ισραηλινή εταιρεία RealView Imaging σε συνεργασία με τη Philips. Θυμίζοντας ταινία επιστημονικής φαντασίας, η τεχνολογία αναπαράγει την καρδιά σε ένα τρισδιάστατο ολόγραμμα έξω από το σώμα, το οποίο μοιάζει να «επιπλέει» στον αέρα.

Καθώς το ολόγραμμα ανανεώνεται σε πραγματικό χρόνο, ο χειρουργός έχει ανά πάσα στιγμή εικόνα για την κατάσταση του οργάνου και επομένως για την πορεία της επέμβασης.

Ακόμη καλύτερα, μπορεί να «αγγίξει» το ψηφιακό ομοίωμα με τα χέρια του ή με μια λαβίδα και να το περιεργαστεί για να αποφασίσει πώς θα συνεχίσει το χειρουργείο – για παράδειγμα, περιστρέφοντάς το για να παρατηρήσει την «καρδιά» από διαφορετική γωνία ή μεγεθύνοντάς το ώστε να εξετάσει καλύτερα μια συγκεκριμένη περιοχή.

Στόχος της RealView Imaging και της Philips είναι να κάνουν πιο εύκολη τη θωρακοσκοπική καρδιοχειρουργική, δηλαδή τις επεμβάσεις που γίνονται με μικρές τρύπες, συνήθως στα πλευρά, από τις οποίες ο χειρουργός αποκτά πρόσβαση στην καρδιά με τη βοήθεια ειδικών λεπτών εργαλείων.

Τα πλεονεκτήματα της θωρακοσκοπικής καρδιοχειρουργικής προέρχονται από το γεγονός ότι, σε αντίθεση με τις εγχειρήσεις «ανοικτής καρδιάς», δεν γίνεται διάνοιξη του στέρνου. Ωστόσο, αναπόφευκτα ο γιατρός δεν έχει άμεση οπτική επαφή με την καρδιά. Επομένως, μέχρι σήμερα το μόνο που μπορούσε να αξιοποιήσει ήταν η δισδιάστατη εικόνα από μια κάμερα που, μαζί με τα εργαλεία, φτάνει στο σημείο της επέμβασης.

Αντίθετα, το 3D ολόγραμμα μπορεί να καθοδηγεί πολύ καλύτερα τον χειρουργό κατά τη διάρκεια της επέμβασης. Μάλιστα, ήδη έχει αποδειχθεί πως η τεχνολογία λειτουργεί χωρίς κανένα πρόβλημα, καθώς στα τέλη της περασμένης χρονιάς τελείωσε η πρώτη φάση δοκιμών, στην καρδιολογική μονάδα του Παιδιατρικού Νοσοκομείου Schneider του Ισραήλ. Η πρώτη αυτή φάση περιελάμβανε οκτώ επεμβάσεις για την αποκατάσταση βαλβίδας, με σκοπό να ελεγχθεί η αξιοπιστία των μηχανημάτων και του λογισμικού. «Για πρώτη φορά στην καριέρα μου, είχα την αίσθηση πως η εικονική καρδιά του ασθενούς κυριολεκτικά χτυπούσε στην παλάμη του χεριού μου», δήλωσε χαρακτηριστικά στη βρετανική Mirror ο Elchanan Bruckheimer, διευθυντής της μονάδας και επικεφαλής της ομάδας που έκανε τις επεμβάσεις, όταν η εφημερίδα ζήτησε τις εντυπώσεις του.

Για να σχηματισθεί αυτή η εικονική καρδιά, εξοπλισμός της Philips «σαρώνει» την περιοχή του θώρακα με ακτίνες Χ και υπερήχους. Στη συνέχεια, λογισμικό της RealView Imaging επεξεργάζεται τα δεδομένα που προκύπτουν, δημιουργώντας την τρισδιάστατη εικόνα η οποία αναπαράγεται σε κάποιο σημείο της χειρουργικής αίθουσας μέσω ειδικών προβολέων. Τα ολογράμματα έχουν εξαιρετικά υψηλή ανάλυση, ενώ επίσης είναι έγχρωμα και διαδραστικά. Σημαντικό είναι επίσης πως, σε αντίθεση με άλλες τεχνολογίες 3D, ο γιατρός δεν χρειάζεται να φοράει ειδικά γυαλιά για να τα δει στις τρεις διαστάσεις.

«Η ιδέα μας ήταν να συνδυάσουμε το ατού του “ανοικτού χειρουργείου”, όπου ο γιατρός βλέπει την καρδιά, με την ελάχιστα επεμβατική καρδιοχειρουργική», ανέφερε στη Mirror ο Steve Klink από τη Philips. Εξάλλου, οι δισδιάστατες λήψεις ήταν ένα από τα λίγα μειονεκτήματα της θωρακοσκοπικής καρδιοχειρουργικής, η οποία έτσι κι αλλιώς έχει αρχίσει να διαδίδεται ολοένα και περισσότερο. Κι αυτό γιατί, καθώς γίνεται χωρίς διάνοιξη του στέρνου, έχει λιγότερες επιπλοκές, ελάχιστους μετεγχειρητικούς πόνους και πολύ μικρότερο χρόνο ανάρρωσης.

Οι δύο εταιρείες εκτιμούν πως με την τεχνολογία τους ο χρόνος ανάρρωσης θα περιοριστεί ακόμη περισσότερο. Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που έχουν θέσει, οι δοκιμές θα ολοκληρωθούν το αργότερο μέσα στο 2015, ώστε από το ίδιο έτος να κυκλοφορήσει στο εμπόριο. Ωστόσο, μέχρι σήμερα δεν έχουν κάνει καμία αναφορά στην τιμή της. Αντίθετα, δεν κρύβουν πως η καρδιοχειρουργική είναι η πρώτη εφαρμογή της τεχνολογίας, την οποία προορίζουν και για ελάχιστα επεμβατικές χειρουργικές τεχνικές που αφορούν άλλα ανθρώπινα όργανα, όπως τη σπονδυλική στήλη. Επίσης, υποστηρίζουν πως θα είναι χρήσιμη και στα «ανοικτά χειρουργεία», για τον προκλινικό έλεγχο του αρρώστου, όπως και για παρακολούθηση της εγκυμοσύνης, δίνοντας στον γιατρό πολύ καλύτερη εικόνα του εμβρύου από τον συμβατικό υπέρηχο.

Χρησιμοποιούν τα έξυπνα γυαλιά της Google και σε ιατρικές επεμβάσεις

Εχοντας μέχρι σήμερα εφαρμογή κυρίως στον τομέα της ψυχαγωγίας, η τρισδιάστατη ολογραφία είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα τεχνολογίας που, αν και αναπτύχθηκε για διαφορετικό λόγο, υπόσχεται να αλλάξει τα δεδομένα στην περίθαλψη. Πιο πρόσφατο παράδειγμα τα Google Glass, τα «έξυπνα» γυαλιά της Google που «καταλαβαίνουν» φωνητικές εντολές, ενσωματώνουν κάμερα για τη λήψη φωτογραφιών ή βίντεο και προβάλλουν στο οπτικό πεδίο διάφορες πληροφορίες (π.χ. οδηγίες πλοήγησης) από το web. Ο ιντερνετικός κολοσσός προορίζει τα Google Glass για τον απλό καταναλωτή, λανσάροντάς τα στα μέσα της φετινής χρονιάς.

Την ίδια στιγμή, όμως, αρκετές εταιρείες ή ακόμη και γιατροί βλέπουν πως οι δυνατότητες του γκάτζετ θα ήταν χρήσιμες στα νοσοκομεία και στα ιατρεία. Ετσι, από το περασμένο καλοκαίρι ο καρδιοχειρουργός Pierre Theodore έχει χρησιμοποιήσει πειραματικά τα γυαλιά σε 10 επεμβάσεις που έκανε στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας. Σκοπός του Theodore ήταν να δοκιμάσει κατά πόσον τα Google Glass θα τον διευκόλυναν προβάλλοντας στο οπτικό του πεδίο τις διαγνωστικές εξετάσεις (π.χ. τις ακτινογραφίες) που πρέπει να συμβουλεύεται κατά τη διάρκεια της επέμβασης, ώστε να μη χρειάζεται να χρησιμοποιεί τα μόνιτορ που υπάρχουν γι’ αυτόν τον σκοπό στη χειρουργική αίθουσα. Μια λειτουργία που, όπως διαπίστωσε, θα μπορούσε να φέρει εις πέρας το γκάτζετ, αφού πρώτα, όμως, λυθούν ορισμένα τεχνικά προβλήματα.

Από την πλευρά της, η αμερικανική εταιρεία Augmedix θεωρεί πως τα «έξυπνα» γυαλιά θα βοηθήσουν τους γιατρούς να ανανεώνουν πολύ πιο εύκολα το ιστορικό των ασθενών, απαλλάσσοντάς τους από μία διαδικασία στην οποία σήμερα αφιερώνουν το 25% του χρόνου τους. Πιο συγκεκριμένα, αξιοποιώντας τις εφαρμογές που αναπτύσσει η εταιρεία για τα Google Glass, ένας γιατρός θα μπορεί να υπαγορεύει σημειώσεις και να ψηφιοποιεί αυτόματα όλες τις πληροφορίες που πρέπει να αποθηκευθούν στον ηλεκτρονικό φάκελο κάθε αρρώστου.