«Διαβάστηκε» το DNA του πιθήκου μπονόμπο
Οι
χιμπατζήδες θα πρέπει πλέον οριστικά και επίσημα να μοιρασθούν τον επίζηλο
τίτλο του πιο στενού συγγενούς του ανθρώπου, με ένα άλλο είδος μεγάλου πιθήκου,
τον ειρηνικό και ερωτύλο μπονόμπο, το γονιδίωμα του οποίου για πρώτη φορά
αποκωδικοποιήθηκε. Είναι ο τελευταίος μεγάλος πίθηκος που αποκαλύπτει τα
γενετικά μυστικά του, καθώς έχει προηγηθεί η ανάγνωση του DNA του χιμπατζή, του
ουρακοτάγκου και του γορίλα.
Μία μεγάλη διεθνής ομάδα
ερευνητών, που «διάβασε» το DNA του «χίπη» πιθήκου (ο οποίος είναι πιστός
οπαδός της άποψης «κάντε έρωτα όχι πόλεμο»!), επιβεβαίωσε ότι ο μπονόμπο έχει
κοινό με τον άνθρωπο το ίδιο ποσοστό γενετικού κώδικα που έχει και ο χιμπατζής,
δηλαδή σχεδόν 99%.
Ειδικότερα, άνθρωποι και
μπονόμπο (όπως επίσης άνθρωποι και χιμπατζήδες) έχουν κοινό το 98,7% του DNA
τους. Είναι αξιοσημείωτο ότι, σύμφωνα με τους γενετιστές, οι άνθρωποι έχουν
κοινό ένα μικρό μέρος του DNA τους (περίπου 1,6%) μόνο με τους μπονόμπο αλλά
όχι με τους χιμπατζήδες και, αντίστροφα, ένα παρόμοιο μικρό ποσοστό του ανθρώπου
είναι κοινό με τους χιμπατζήδες αλλά όχι με τους μπονόμπο.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής
τους επιστήμονες του γερμανικού Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Μαξ Πλανκ
στη Λειψία (μεταξύ των οποίων ο κορυφαίος γενετιστής Σβάντε Πάαμπο), που
δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο περιοδικό «Nature», σύμφωνα με το BBC, το
Γαλλικό Πρακτορείο και το «Science», βρήκαν και μερικές καθοριστικές διαφορές
στο DNA των τριών ειδών (ανθρώπου, χιμπατζή και μπονόμπο), που εξηγούν γιατί,
παρά τη γενετική ομοιότητα, δεν μοιάζουν μεταξύ τους και δεν συμπεριφέρονται το
ίδιο.
Από τότε που διαβάστηκε το
γονιδίωμα του χιμπατζή το 2005, οι επιστήμονες τούς θεωρούσαν τους πιο στενούς
εν ζωή συγγενείς μας. Στην πραγματικότητα όμως οι χιμπατζήδες διαιρούνται σε
δύο είδη, που έχουν αρκετές διαφορές μεταξύ τους: τους κοινούς χιμπατζήδες (Pan
troglodytes) και τους μπονόμπο (Pan paniscus). Ο πρόγονος των ανθρώπων
διαχωρίστηκε εξελικτικά από τον κοινό πρόγονο χιμπατζήδων και μπονόμπο πριν από
5 έως 7 εκατ. χρόνια, κάπου στην Αφρική. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι ο κοινός
προγονικός πληθυσμός από τον οποίο προέκυψαν αργότερα τόσο οι άνθρωποι, όσο και
οι πίθηκοι, ήταν αρκετά μεγάλος και γενετικά διαφοροποιημένος, καθώς
υπολογίζεται ότι αριθμούσε γύρω στα 27.000 άτομα.
Η πλήρης γενετική ανάλυση
του DNA ενός θηλυκού μπονόμπο από τον ζωολογικό κήπο της Λειψίας έδειξε ότι οι
μπονόμπο και οι χιμπατζήδες έχουν κοινό το 99,6% των γονιδίων τους, δηλαδή αυτά
τα δύο είδη αφρικανικών πιθήκων είναι πολύ στενοί συγγενείς, παρόλο που
διαχωρίστηκαν και αυτοί μεταξύ τους και ακολούθησαν διαφορετικές εξελικτικές
πορείες πριν από περίπου ένα εκατ. χρόνια.
Μπονόμπο και χιμπατζήδες
ζουν πολύ κοντά στην Κεντρική Αφρική, αλλά οι πληθυσμοί τους χωρίζονται από τον
μεγάλο ποταμό Κονγκό, η δημιουργία του οποίου πριν από περίπου δύο εκατ. χρόνια
πιστεύεται ότι οδήγησε στην εξελικτική απόκλιση των δύο ειδών, σε μία εποχή
όταν ήδη οι «όρθιοι» πρόγονοι του ανθρώπου (Homo erectus) είχαν αρχίσει να
τριγυρνούν στην αφρικανική σαβάνα. Σήμερα οι μπονόμπο υπάρχουν μόνο στη
Δημοκρατία του Κονγκό, νότια του ομώνυμου ποταμού, και δεν υπάρχουν ενδείξεις
ότι είχαν οποιαδήποτε γενετική επιμειξία με τους χιμπατζήδες μετά τον
διαχωρισμό τους.
Από πλευράς συμπεριφοράς, τα
δύο είδη διαφέρουν σημαντικά, καθώς οι πιο επιθετικοί χιμπατζήδες καταφεύγουν
συχνά στη βία για να επιλύσουν τις διαφορές τους, ενώ οι πιο γαλήνιοι μπονόμπο,
ως πρόδρομοι του χιπισμού, χρησιμοποιούν συστηματικά το σεξ (ακόμα και το
ομοφυλοφιλικό) για να εναρμονίσουν τις διαμάχες στην κοινότητά τους. Οι
παιγνιδιάρηδες αρσενικοί μπονόμπο συχνά αφήνουν την πρωτοκαθεδρία στα θηλυκά
(αντίθετα με τους «φαλλοκράτες» αρσενικούς χιμπατζήδες), δεν είναι γενικά
ανταγωνιστικοί μεταξύ τους και κάνουν σεξ για…πλάκα και όχι μόνο για
αναπαραγωγή.
Όσο για τους ανθρώπους, αφού
συγγενεύουν στενά και με τα δύο είδη πιθήκων, δεν έχουν πρόβλημα να καταφεύγουν
εναλλακτικά πότε στον πόλεμο και πότε στον έρωτα.
Πηγή: ΑΜΠΕ