Περικαρδίτιδα
Περικαρδίτιδα ονομάζεται το οίδημα και ο ερεθισμός του περικαρδίου, δηλαδή της λεπτής μεμβράνης που μοιάζει με σάκο και περιβάλλει την καρδιά που έχει σαν αποτέλεσμα την παραγωγή υγρού. Η περικαρδίτιδα μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια ,προκαλεί πόνο στο στήθος και μερικές φορές άλλα πιο σοβαρά συμπτώματα. Ήπιες περιπτώσεις ενδέχεται να βελτιωθούν από μόνες τους. Η θεραπεία για τις πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή και, σπανίως, χειρουργική επέμβαση. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία μπορεί να βοηθήσει να μειωθεί ο κίνδυνος μακροχρόνιων επιπλοκών.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Αν έχετε οξεία περικαρδίτιδα, το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα είναι ο οξύς πόνος πίσω από το στέρνο ή στην αριστερή πλευρά του θώρακα. Ωστόσο, ορισμένα άτομα με οξεία περικαρδίτιδα περιγράφουν τον πόνο στο στήθος πιο ήπιο, συνεχή που χειροτερεύει με τη βαθιά εισπνοή και το ξάπλωμα στην ύπτια θέση.
Άλλα σημεία και συμπτώματα που πολύ συχνά συνδέονται με περικαρδίτιδα περιλαμβάνουν:
• Δυσκολία κατά την αναπνοή
• Πυρετός
• Αδυναμία, κόπωση ή αδιαθεσία
• Ξηρός βήχας
Πού οφείλεται;
Φυσιολογικά γύρω από την καρδιά υπάρχει το περικάρδιο (είναι μια λεπτή μεμβράνη που περιβάλει την καρδιά) καθώς και μικρή ποσότητα υγρού. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ποσότητα υγρού που περιέχεται στο περικάρδιο μπορεί να αυξηθεί, προκαλώντας αυτό που ονομάζεται περικαρδιακή συλλογή. Τα αιτία της περικαρδίτιδας είναι συχνά δύσκολο να προσδιοριστούν. Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν μπορεί να προσδιορισθεί η αιτία (ιδιοπαθής) ή πρόκειται για ιογενή λοίμωξη. Περικαρδίτιδα μπορεί επίσης να εμφανιστεί μετά από ένα οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου τόσο κατά την οξεία φάση του ή μετά από μερικές εβδομάδες λόγω ανοσολογικής αντίδρασης του οργανισμού (σύνδρομο Dressler).
Άλλες αιτίες περικαρδίτιδας περιλαμβάνουν:
• Συστηματικά ρευματικά νοσήματα όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος και η ρευματοειδής αρθρίτιδα
• Τραύμα ή κακώσεις στην καρδιά σας ή στο στήθος που μπορεί να προκύψουν ως αποτέλεσμα ενός τροχαίου ή άλλου ατυχήματος
• Νεφρική ανεπάρκεια
• AIDS
• Φυματίωση
• Καρκίνος του μαστού, των πνευμόνων κ.α.
• Ορισμένα φάρμακα
Πως γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση γίνεται αρχικά με τη λήψη του ιατρικού ιστορικού και τη φυσική εξέταση και στη συνέχεια ακολουθούν οι παρακάτω εξετάσεις:
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ) όπου μπορούν να καταγραφούν ειδικά ευρήματα για περικαρδίτιδα.
• Ακτινογραφία θώρακα. Με την ακτινογραφία θώρακα μπορεί να μελετηθεί το μέγεθος και το σχήμα της καρδιάς. Αν υπάρχει μεγάλη ποσότητα υγρού η σκιά της καρδιάς φαίνεται διευρυμένη.
• Υπερηχογράφημα καρδιάς. Με την εξέταση αυτή φαίνονται εικόνες της καρδιάς συμπεριλαμβανομένης και της συσσώρευση υγρού στο περικάρδιο.
• Αξονική και μαγνητική τομογραφία θώρακος μπορεί να χρειασθεί σε ορισμένες περιπτώσεις.
• Γενικές εξετάσεις αίματος.
• Ιολογικός έλεγχος.
Πως θεραπεύεται;
Η θεραπεία είναι ανάλογη με τη σοβαρότητα και την αιτιολογία της περικαρδίτιδα και ξεκινά με ανάπαυση και φάρμακα (μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα και σε σοβαρότερες περιπτώσεις κορτιζόνη). Αν η περικαρδίτιδα υποτροπιάσει μπορεί να χρησιμοποιηθεί και κολχικίνη.
Σε οξείες περιπτώσεις που το περικαρδιακό υγρό παράγεται γρήγορα και σε μεγάλη ποσότητα χρειάζεται εισαγωγή στο νοσοκομείο για το ενδεχόμενο της παρακέντησης του περικαρδίου και της γρήγορης αφαίρεσης του υγρού από την καρδιά.
Σε χρόνιες και υποτροπιάζουσες περιπτώσεις μπορεί επίσης να γίνει εκτομή ενός μικρού τμήματος του περικαρδίου για να παροχετεύεται το υγρό ή ακόμα και ολική αφαίρεση του περικαρδίου.
Τι είδους επιπλοκές μπορεί να παρουσιαστούν;
Οι επιπλοκές μπορεί να περιλαμβάνουν:
• Συμπιεστική περικαρδίτιδα .Σε περιπτώσεις που η περικαρδίτιδα υποτροπιάζει συνεχώς το περικάρδιο χάνει μεγάλο μέρος της ελαστικότητας του και μοιάζει με μια άκαμπτη μεμβράνη που περιορίζει την καρδιά και δεν την αφήνει να λειτουργήσει σωστά. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται συμπιεστική περικαρδίτιδα και συχνά οδηγεί σε οίδημα των κάτω άκρων και της κοιλιάς, καθώς και δύσπνοια.
• Καρδιακός επιπωματισμός. Όταν το περικαρδιακό υγρό παράγεται γρήγορα και σε μεγάλη ποσότητα η καρδιά περιορίζεται και δεν μπορεί να γεμίσει με αίμα. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται καρδιακός επιπωματισμός και αν δεν γίνει αμέσως παρακέντηση και αφαίρεση του υγρού είναι θανατηφόρος.
Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της περικαρδίτιδας συνήθως μειώνει τον κίνδυνο για την μακροπρόθεσμες επιπλοκές.