Η σωματική βία και η επιθετικότητα κυριαρχούν στους εφιάλτες μας

Η σωματική βία και η επιθετικότητα κυριαρχούν στους εφιάλτες μας

Η σωματική βία και η επιθετικότητα αποτελούν το κυρίαρχο «θέμα» στους εφιάλτες των περισσοτέρων ανθρώπων, σύμφωνα με καναδική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο Sleep. 

Ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ, με επικεφαλής τους Δρ Ζενεβιέβ Ρομπέρ και Αντόνιο Ζάντρα, διαπίστωσαν ότι οι διαπροσωπικές και λεκτικές συγκρούσεις αποτελούν βασικό συστατικό των άσχημων ονείρων, ιδίως των γυναικών, οι οποίες βλέπουν τέτοια όνειρα με διπλάσια συχνότητα σε σχέση με τους άνδρες. Αντίθετα οι άνδρες, πολύ πιο συχνά από ό,τι οι γυναίκες, έχουν εφιάλτες με φυσικές καταστροφές (πλημμύρες, σεισμούς κ.α.), καθώς και με πολέμους.

Οι επιστήμονες κατέληξαν στο παραπάνω συμπέρασμα αφού ανέλυσαν σχεδόν 10.000 όνειρα 572 εθελοντών για μια περίοδο δύο έως πέντε εβδομάδων. Από αυτά τα όνειρα, τα 253 θεωρήθηκαν εφιάλτες και τα 431 απλώς άσχημα όνειρα.

Η ανάλυση έδειξε ότι, αντίθετα με την ευρέως διαδεδομένη αντίληψη, ο φόβος δεν συνοδεύει κατ' ανάγκη έναν εφιάλτη. Στην πραγματικότητα, απουσιάζει από το ένα τρίτο των εφιαλτών, καθώς και από τα περισσότερα άσχημα όνειρα. Το 35% των εφιαλτών και το 55% των άσχημων ονείρων περιέχουν άλλα δυσάρεστα συναισθήματα εκτός από το φόβο.

Όπως αναμενόταν, οι εφιάλτες προκαλούν μεγαλύτερη συναισθηματική φόρτιση σε σχέση με τα άσχημα όνειρα. Πολύ συχνά συναισθήματα που βιώνει ο κοιμισμένος, πέρα από τη βία, είναι η λύπη, η σύγχιση, η ενοχή και η αηδία.

«Ο θάνατος, οι ανησυχίες για την υγεία και οι εξωτερικές απειλές αποτελούν συχνά θέματα στους εφιάλτες», εξηγεί η Δρ Ζενεβιέβ Ρομπέρ. «Όμως, θα ήταν λάθος να νομίζει κανείς ότι αυτά χαρακτηρίζουν όλους τους εφιάλτες. Μερικές φορές, αρκεί το αίσθημα μιας απροσδιόριστης απειλής ή μια δυσοίωνη ατμόσφαιρα για να κάνουν κάποιον να ξυπνήσει. Για παράδειγμα, κάποιος άνθρωπος είδε μια κουκουβάγια να κάθεται πάνω σε ένα κλαδί και ξύπνησε τελείως τρομοκρατημένος», προσθέτει. 

Αξίζει να σημειωθεωί ότι, οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμη απαντήσει στο ερώτημα γιατί βλέπουμε όνειρα και συγκεκριμένα εφιάλτες, σύμφωνα όμως με μια από τις επικρατέστερες θεωρίες τα όνειρα έχουν ρόλο «κάθαρσης» για τις «αμαρτίες» της καθημερινής ζωής. Ενώ, δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν ότι τα όνειρα αποτελούν διαταραχή του νευρικού συστήματος.

Σε αυτό πάντως που συμφωνούν όλοι είναι ότι, όλοι οι άνθρωποι βλέπουν όνειρα, συνήθως στη φάση του βαθέως ύπνου (REM), κάτι που στους περισσότερους ανθρώπους συμβαίνει τρεις έως πέντε φορές μέσα στη νύχτα. 

Οι περισσότεροι ξεχνάμε τα όνειρά μας το επόμενο πρωί, ενώ όσοι ονειρεύονται συχνότερα, είναι και αυτοί που τα θυμούνται μετά πιο εύκολα (έτσι, αν κάποιος σας διηγείται συχνά τα όνειρά του, σημαίνει ότι βλέπει πολλά).

Μπορεί όλοι να ονειρεύονται, όμως δεν βλέπουν όλοι εφιάλτες. Αυτό συμβαίνει περίπου στο 5% έως 6% του πληθυσμού. Οι εφιάλτες από μόνοι τους δεν αποτελούν κάποια ψυχική πάθηση, αλλά μπορεί να εξελιχτούν σε πρόβλημα για κάποιον, ο οποίος είτε ξυπνάει, είτε εκ των προτέρων τρέμει στη σκέψη ότι θα ξαναδεί εφιάλτη (όχι σπάνια τον ίδιο). Μερικές φορές, όσοι βλέπουν συχνά εφιάλτες, φοβούνται να αποκοιμηθούν, ενώ όσοι ξυπνάνε από εφιάλτη μέσα στη νύχτα, συνήθως δεν μπορούν να ξανακοιμηθούν.

Η αιτία ενός επαναλαμβανόμενου εφιάλτη μπορεί να είναι ένα τραυματικό γεγονός (π.χ. οι μάχες στον πόλεμο), ενώ η υπερκατανάλωση αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών συχνά εντείνει τους εφιάλτες. Από την άλλη, οι εφιάλτες είναι δυνατό να θεραπευτούν με ψυχοθεραπευτικές τεχνικές.

Σύμφωνα πάντως με τους καναδούς επιστήμονες, τα φυσιολογικά όνειρα, τα άσχημα όνειρα και οι εφιάλτες, ανήκουν σε ένα «συνεχές», διαφέροντας μεταξύ τους στην κλίμακα της έντασης. Από όλα τα όνειρα, οι εφιάλτες είναι κατά μέσο όρο τα πιο παράξενα, τα πιο βίαια και αυτά με το χειρότερο τέλος.