Βήχας: Πότε είναι «φυσιολογικός» και πότε χρειάζεται θεραπεία;

Βήχας: Πότε είναι «φυσιολογικός» και πότε χρειάζεται θεραπεία;

Ο βήχας είναι μέρος μιας αυτο-προστατευτικής αντίδρασης του οργανισμού. Ο βήχας μπορεί να είναι μια κουραστική και ενοχλητική εμπειρία. Ωστόσο, είναι βασικό κομμάτι του μηχανισμού αυτο-καθαρισμού του οργανισμού. Χρησιμεύει κυρίως στον καθαρισμό των αεραγωγών, προστατεύοντας έτσι τους πνεύμονες.

Ο βήχας προκαλείται όταν ενεργοποιηθούν οι ειδικοί νεύρο-υποδοχείς στους αεραγωγούς. Για παράδειγμα, ο καπνός, η σκόνη ή τα ψίχουλα της τροφής προκαλούν μια άμεση αντίδραση βήχα. Το οξύ από το στομάχι που ανεβαίνει στον οισοφάγο (γνωστό ως γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση) μπορεί επίσης να προκαλέσει αυτήν την αντίδραση καθώς και το οπισθορινικό στάξιμο εκκρίσεων στην ιγμορίτιδα. Ο βήχας είναι κοινό σύμπτωμα σε αναπνευστικά νοσήματα όπως το Άσθμα και η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια και καμιά φορά μπορεί να είναι σύμπτωμα φαρμακευτικής αγωγής. Η υπερβολική ποσότητα εκκρίσεων (φλέματος) στους αεραγωγούς μπορεί επίσης να ενεργοποιήσει το αντανακλαστικό του βήχα, ιδιαίτερα όταν τα φλέματα είναι παχύρευστα και κολλώδη και εμποδίζουν τα μαλακά τριχάκια (κροσσοί) που υπό φυσιολογικές συνθήκες μεταφέρουν τη βλέννα έξω από τους αεραγωγούς.

Οι ενεργοποιημένοι υποδοχείς στέλνουν νευρικά σήματα στον εγκέφαλο, ο οποίος απαντά προσπαθώντας να αποβάλει τον ερεθιστικό παράγοντα. Οι δυνατές, αιφνίδιες αποβολές αέρα από τους πνεύμονες μέσω του βήχα βοηθάνε στη μεταφορά της ερεθιστικής ουσίας στην τραχεία και από εκεί έξω από τον οργανισμό. Όταν ο οργανισμός είναι υγιής, οι αεραγωγοί καθαρίζονται επιτυχώς με το βήχα. Όταν όμως είμαστε άρρωστοι και ιδιαίτερα όταν τα φλέματα είναι παχύρευστα και κολλώδη, η αντίδραση του βήχα δεν αρκεί για να αποβάλει το φλέμα. Υπάρχουν ισχυρές βλεννολυτικές ουσίες, όπως η αμβροξόλη που κάνουν τα φλέματα πιο λεπτόρρευστα και επομένως, ευκολότερο να αποβληθούν.

 

Πότε πρέπει να καλέσετε γιατρό

Ο βήχας μπορεί να είναι σύμπτωμα ενός κοινού κρυολογήματος ή μιας ήπιας λοίμωξης του αναπνευστικού και συχνά, περνάει μέσα σε μια εβδομάδα. Ωστόσο, μπορεί να είναι ένδειξη για κάτι πιο σοβαρό.

 

Η παρακάτω λίστα ελέγχου θα σας βοηθήσει να αποφασίσετε πότε πρέπει να ζητήσετε τη συμβουλή του γιατρού σας.

 

Καλέστε ασθενοφόρο αμέσως, αν:

Δυσκολεύεστε να πάρετε εισπνοή ή, έχετε έντονη δύσπνοια (π.χ. δεν μπορείτε να μιλήσετε), ή η αναπνοή σας είναι πολύ θορυβώδης.

Δυσκολεύεστε να καταπιείτε, έχει πρηστεί ή πονάει ο λαιμός σας, έχει κοκκινίσει το πρόσωπό σας.

Τα χείλη ή το πρόσωπό σας αρχίζουν να μελανιάζουν.

Δεν μπορείτε να ελέγξετε το βήχα που ξέσπασε ξαφνικά, ιδιαίτερα αν αυτό συνέβη μετά από τσίμπημα εντόμου, ή άλλο γεγονός που μπορεί να προκάλεσε αλλεργική αντίδραση.

Έχετε εκτεθεί σε καπνό, αναθυμιάσεις, ή φωτιά που σας προκάλεσαν δυσκολία στην αναπνοή.

Ο βήχας συνοδεύεται από υψηλό πυρετό (38,1 °C) και είστε άνω των 60 χρόνων, ή έχετε διαβήτη, HIV λοίμωξη, κάνετε χημειοθεραπεία ή παίρνετε υψηλές δόσεις κορτιζόνης, ή υποφέρετε από άλλες παθήσεις που αποδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σας ή δεν μπορείτε να σηκωθείτε από το κρεβάτι.

Καλέστε το γιατρό σας αν:

Έχετε υψηλό πυρετό που διαρκεί πάνω από 24 ώρες ή πυρετό που επανέρχεται ενώ είχε πέσει για 24 ώρες ή περισσότερο.

Ακούτε ένα έντονο σφύριγμα όταν παίρνετε εισπνοή.

Έχετε βήχα και κιτρινοπράσινα φλέματα που μυρίζουν άσχημα.

Έχετε βήχα που συνοδεύεται με αιμόπτυση.

Έχετε βήχα που συνοδεύεται από πόνο στο στήθος.

Έχετε βήχα που διαρκεί περισσότερο από μία εβδομάδα.

Μια σύντομη περίοδος ανάρρωσης ακολουθείται από έντονη επιδείνωση, ειδικά με ναυτία, εμετό, πόνο στο στήθος ή υψηλό πυρετό.

Έχετε συνοδό απώλεια βάρους

Πότε θα αρχίσετε να νιώθετε καλύτερα

Οδηγίες για την ανάρρωση

Ακολουθήστε τις παρακάτω απλές οδηγίες, για να βεβαιωθείτε ότι η ανάρρωσή σας κυλάει όσο το δυνατόν πιο ομαλά:

Φροντίστε να υπάρχει καθαρός αέρας και παίρνετε βαθιές ανάσες για να παρέχετε στον οργανισμό σας περισσότερο οξυγόνο και να βοηθήσετε τους πνεύμονές σας να αναρρώσουν πιο γρήγορα.

Διακόψτε το κάπνισμα.

Λαμβάνετε άφθονα υγρά

Μην κουράζεστε και μην καταπονείτε τον οργανισμό σας με έντονη δραστηριότητα.

Διατηρήστε το ηθικό σας υψηλό κάνοντας πράγματα που σας αρέσουν, για τα οποία συνήθως δεν έχετε χρόνο.

Βεβαιωθείτε ότι έχετε αναρρώσει πλήρως πριν επιστρέψετε στο συνηθισμένο ρυθμό της ζωής σας.

Αν έχετε παραγωγικό βήχα μπορείτε να πάρετε ένα βλεννολυτικό σιρόπι, όπως η αμβροξόλη. Τα φλέματα θα γίνουν πιο αραιά. Ο βήχας θα είναι λιγότερο ενοχλητικός. Θα αναπνέετε ευκολότερα. Η αμβροξόλη μπορεί να συγχορηγηθεί με αντιβίωση, και είναι κατάλληλη και για διαβητικούς. Επίσης είναι το μόνο βλεννολυτικό που η συνιστώμενη δόση πρέπει να λαμβάνεται 2 φορές την ημέρα.

health.in.gr