Η προληπτική θεραπεία «αντίδοτο» στις αλλεργίες της άνοιξης

Η προληπτική θεραπεία «αντίδοτο» στις αλλεργίες της άνοιξης

Οι ανοιξιάτικες αλλεργίες του αναπνευστικού αντιμετωπίζονται πολύ πιο αποτελεσματικά όταν οι ασθενείς αρχίζουν να παίρνουν φάρμακα πριν «φουντώσει» η ανθοφορία των φυτών - και μαζί τα συμπτώματά τους. 

Ο αναπληρωτής καθηγητής Αλλεργιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Νίκος Παπαδόπουλος, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Αλλεργιολογίας, εξηγεί γιατί συμβαίνει αυτό και τι πρέπει να κάνουν οι ασθενείς.

Τι είναι η προφυλακτική θεραπεία για τις αλλεργίες;

Η θεραπεία αυτή λέγεται προεποχική και συνίσταται κατά κύριο λόγο στην έναρξη φαρμακευτικής αγωγής πριν από την εμφάνιση των συμπτωμάτων. 

Στα φάρμακα που λαμβάνουν οι ασθενείς συμπεριλαμβάνονται αντιισταμινικά, κορτικοστεροειδή τοπικά ή εισπνεόμενα (σε πολύ βαριές περιπτώσεις και σε χάπια) και η ουσία μοντελουκάστη, σε δόσεις και συχνότητα που καθορίζει ο αλλεργιολόγος γιατρός. 

Μπορεί επίσης να γίνει προεποχική ανοσοθεραπεία, που συνίσταται σε ενέσεις που χορηγούνται για να απευαισθητοποιηθεί ο οργανισμός. 

Η προεποχική θεραπεία χορηγείται για να μην εκδηλώσουν έντονα συμπτώματα οι ασθενείς και όχι για να καταπραϋνθούν αυτά μετά την εκδήλωσή τους. Ουσιαστικά οι ασθενείς παίρνουν τα ίδια ή σχεδόν τα ίδια φάρμακα με εκείνα που χρειάζονται για την άμβλυνση των συμπτωμάτων τους, με τη διαφορά ότι τα λαμβάνουν εκ των προτέρων.

Σε ποιους ασθενείς συνιστάται;

Η προεποχική θεραπεία συνιστάται κυρίως στους πάσχοντες από αλλεργικό άσθμα και αλλεργική ρινίτιδα, και λιγότερο σε όσους έχουν αλλεργική επιπεφυκίτιδα.

Πόσο αποτελεσματική είναι;

Η αποτελεσματικότητά της εξαρτάται από το πόσο καλά χαρακτηρισμένη είναι η νόσος και, βεβαίως, από την αντίδραση του οργανισμού κάθε ασθενούς ξεχωριστά στα φάρμακα.
 
Στους ασθενείς που παρακολουθούνται τακτικά από αλλεργιολόγο γιατρό, έχουν κάνει αλλεργικά τεστ ώστε να ξέρουν σε ποια ακριβώς γύρη είναι αλλεργικοί και συμμορφώνονται με τη χορηγούμενη αγωγή, η προεποχική αγωγή κατά κανόνα είναι πιο αποτελεσματική από την καθαρά θεραπευτική, μειώνοντας σημαντικά τη βαρύτητα των συμπτωμάτων. 

Στην περίπτωση του αλλεργικού άσθματος λ.χ. η βαρύτητα των κρίσεων μπορεί να μειωθεί κατά 30%-80% με την προεποχική αγωγή.

Πώς προστατεύει τους ασθενείς;

Τα φάρμακα αρχίζουν να δρουν πριν εκτεθεί ο ασθενής στα αλλεργιογόνα, τα οποία θα ενεργοποιήσουν την αλληλουχία των βιολογικών διεργασιών που οδηγεί στη φλεγμονή (η φλεγμονή ευθύνεται για τα συμπτώματα των ασθενών, όπως το φτάρνισμα, η καταρροή, ο ξηρός βήχας, ο συριγμός κ.λπ.). 

Τα περισσότερα φάρμακα που χορηγούμε για τις αλλεργίες είναι αντιφλεγμονώδη, δηλαδή καταπολεμούν τη φλεγμονή. Οταν, λοιπόν, κάποιος έχει τη φλεγμονή υπό έλεγχο πριν την αναζωπυρώσει η γύρη, είναι πιο δύσκολο να εκδηλώσει συμπτώματα, ενώ κι αν ακόμα τα εκδηλώσει θα είναι πιο ήπια.

Πότε πρέπει να αρχίζει η προεποχική θεραπεία;

Μία έως δύο εβδομάδες πριν από την έναρξη της ανθοφορίας είναι το ιδανικό για να αρχίσει η προφυλακτική αγωγή. Επειδή τώρα αρχίζει η βελτίωση του καιρού και έτσι η έντονη ανθοφορία, είναι η καλύτερη εποχή για την έναρξη της θεραπείας. 

Η αλήθεια βέβαια είναι ότι ήδη από τον Φεβρουάριο έχει αρχίσει η ανθοφορία των κυπαρισσοειδών και τις τελευταίες εβδομάδες η ανθοφορία των πεύκων, αλλά οι πάσχοντες από αλλεργία σε αυτά τα αλλεργιογόνα είναι λίγοι (υπολογίζονται σε λιγότερο από το 15% του συνόλου των ασθενών με εαρινές αναπνευστικές αλλεργίες). 

Οι περισσότεροι έλληνες πάσχοντες έχουν αλλεργία στην παριετάρια, τα αγρωστώδη και την ελιά, των οποίων η ανθοφορία τώρα αρχίζει.

Και πόσον καιρό πρέπει να διαρκέσει;

Συνήθως στις εποχικές αλλεργίες η λήψη των φαρμάκων δεν σταματάει εάν δεν πάψει η έκθεση στην αλλεργιογόνο γύρη, δηλαδή αν δεν επέλθει το τέλος της εποχής της γύρης, ενώ μερικές φορές μπορεί να παραταθεί για λίγες εβδομάδες μετά το τέλος της περιόδου της ανθοφορίας.

Αριθμοί

1 στους 5 ανθρώπους πάσχει από κάποια αλλεργία

15-20% του γενικού πληθυσμού έχει αλλεργική ρινίτιδα

3%-5%του γενικού πληθυσμού έχει αλλεργική επιπεφυκίτιδα

9% του γενικού πληθυσμού στην Ελλάδα έχει άσθμα

25-30% των νεαρών ενηλίκων (ηλικίες 20-30 ετών) πάσχουν από εαρινές αλλεργίες

20% των Ελλήνων πασχόντων από εαρινές αλλεργίες κάνουν προεποχική θεραπεία

Αλλεργιογόνες γύρες

Μεταφέρονται με τον άνεμο σε αποστάσεις έως 300 χιλιόμετρων και χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:

* Γύρεις δέντρων. Το κατ’ εξοχήν δέντρο με αλλεργιογόνο γύρη στην Ελλάδα, ιδιαίτερα στη νότια και κεντρική χώρα, είναι η ελιά. Το 40% των πασχόντων από εαρινές αλλεργίες είναι αλλεργικοί στη γύρη της ελιάς, το 8% στη γύρη των κυπαρισσοειδών και το 5% σε αυτήν του πεύκου.

* Γύρεις αγρωστωδών (γρασίδι, δημητριακά). Όταν κάποιος έχει αλλεργία στα αγρωστώδη, τον πειράζει η γύρη από τα περισσότερα από τα χορτάρια που υπάρχουν στην εξοχή. Το 45% των πασχόντων από εαρινές αλλεργίες είναι αλλεργικοί στα αγρωστώδη

* Γύρεις ζιζανίων. Η κατ’ εξοχήν αλλεργιογόνος γύρη είναι αυτή από το ζιζάνιοπαριετάρια ή περδικάκι (σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας αποκαλείται περδικούλι, παρθενούλι, κολιτσίδα κ.ά.). Το 50% των πασχόντων από εαρινές αλλεργίες είναι αλλεργικοί στην παριετάρια.

Τα συμπτώματα των ανοιξιάτικων αλλεργιών

Αλλεργική ρινίτιδα: Ρινική συμφόρηση (μπούκωμα), καταρροή, φτέρνισμα, κνησμός (φαγούρα) στη μύτη

Αλλεργική επιπεφυκίτιδα: Ερυθρότητα (κοκκίνισμα) των ματιών, οίδημα (πρήξιμο) των ματιών, κνησμός και αίσθημα ξένου σώματος στα μάτια, δακρύρροια, φωτοφοβία (μεγάλη ευαισθησία στο φως).

Αλλεργικό άσθμα: Ξηρός βήχας, δύσπνοια, συριγμός, «σφίξιμο» στο στήθος

Ο δεκάλογος της προστασίας

* Να κάνετε κάθε χρόνο προεποχική θεραπεία, σε συνεννόηση με τον γιατρό σας

* Να αερίζετε καθημερινά το σπίτι σας. Την άνοιξη, όμως, ο αερισμός πρέπει να γίνεται το μεσημέρι και όχι νωρίς το πρωί ή το απόγευμα που πέφτει ο ήλιος, διότι οι γύρες κυκλοφορούν περισσότερο τις ώρες που αλλάζει η θερμοκρασία

* Όταν φυσάει, να κρατάτε τα παράθυρα κλειστά, για να μην μπαίνει η γύρη μέσα στο σπίτι.

* Όταν επιστρέφετε στο σπίτι από τις εξωτερικές δουλειές σας, να αλλάζετε αμέσως ρούχα (η γύρη κολλάει στα ρούχα και μπορεί να μεταφερθεί στους καναπέδες) και να κάνετε ντους

* Μην απλώνετε τα ρούχα σας σε υπαίθριους χώρους για να στεγνώσουν, ιδίως την εποχή της ανθοφορίας

* Να κάνετε κάθε χρόνο καλή συντήρηση στα κλιματιστικά του σπιτιού και του αυτοκινήτου σας.

* Βεβαιωθείτε ότι τα κλιματιστικά του σπιτιού και του αυτοκινήτου σας έχουν φίλτρα HEPA (high efficiency particulates), τα οποία κατακρατούν και τα πολύ μικρά σωματίδια.

* Την εποχή της ανθοφορίας να οδηγείτε με κλειστά τα παράθυρα και αναμμένο το κλιματιστικό

* Να αναθέτετε σε κάποιον άλλο τις υπαίθριες δουλειές που απαιτούν επαφή με τις γύρες (όπως το κούρεμα του γκαζόν, το μάζεμα των φύλλων κ.τ.λ.)

* Αν οπωσδήποτε πρέπει να κάνετε δουλειές στον κήπο και τη βεράντα την άνοιξη, να φοράτε μάσκα

ΠΗΓΗ: Ν. Παπαδόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής Αλλεργιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών,πρόεδρος Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Αλλεργιολογίας