Καύσωνας: Όταν η ζέστη ξεπερνά τα όρια αντοχής μας

Καύσωνας: Όταν η ζέστη ξεπερνά τα όρια αντοχής μας

Αντιμέτωποι με με καύσωνα διαρκείας βρίσκονται οι κάτοικοι των αστικών κυρίως περιοχών. Η διατήρηση της θερμοκρασίας σε υψηλά επίπεδα κάνει, σε συνδυασμό με τους ατμοσφαιρικούς ρύπους, δύσκολη τη ζωή μας.

Τι προκαλεί όμως την απότομη αύξηση της θερμοκρασίας και πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τον καύσωνα;

Υπάρχουν τρόποι να προστατέψουμε την υγεία μας και να κάνουμε την καθημερινότητά μας «πιο δροσερή»;
Ο καύσωνας είναι φυσική συνέπεια των καιρικών μεταβολών και, σύμφωνα με τους μετεωρολόγους, μπορεί να εμφανιστεί από το Μάιο έως το Σεπτέμβριο. Πάντως, με τη βοήθεια της τεχνολογίας είναι πλέον εφικτή η έγκαιρη πρόβλεψή του. Η πρόσφατη άνοδος της θερμοκρασίας οφείλεται στη μετακίνηση θερμών αέριων μαζών από τη Σαχάρα, οι οποίες κατευθύνονται προς βορειότερα γεωγραφικά πλάτη, όπως τα δικά μας. Τα ψυχρά ρεύματα αέρα ωθούν τις θερμές αέριες μάζες προς την επιφάνεια του εδάφους, με αποτέλεσμα τις υψηλές θερμοκρασίες που παρατηρούμε τις τελευταίες ημέρες.

Ειδικότερα στην Αθήνα και στις άλλες μεγάλες πόλεις παρατηρείται το φαινόμενο της «θερμονησίδας». Είναι ένα μικροκλιματικό φαινόμενο, κατά το οποίο η θερμοκρασία στο κέντρο της πόλης είναι αισθητά μεγαλύτερη από ό,τι στις προαστιακές περιοχές. Η Αθήνα μοιάζει με ένα μεγάλο «θερμοσυσσωρευτή» λόγω των κτιρίων, της ασφάλτου και των καυσαερίων. Η συσσωρευμένη θερμότητα αποβάλλεται κατά τη διάρκεια της νύχτας, συντηρώντας έτσι τη θερμοκρασία σε υψηλά επίπεδα.

Οι επιπτώσεις του καύσωνα στην υγεία και τρόποι αντιμετώπισής τους

     Κράμπες από τη ζέστη: Οι κράμπες εκδηλώνονται συνήθως με τη μορφή μυϊκών πόνων και σπασμών λόγω υπερβολικής προσπάθειας. Παρουσιάζονται συνήθως στους μυς των ποδιών και στην κοιλιακή χώρα. Πιστεύεται, χωρίς ωστόσο να έχει τεκμηριωθεί, ότι αιτία πρόκλησής τους είναι η αφυδάτωση λόγω υπερβολικής εφίδρωσης. Τέτοιου είδους κράμπες εκδηλώνονται σε μικρά παιδιά κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, αλλά και σε άτομα που κάνουν βαριά χειρωνακτική εργασία.
Τρόποι αντιμετώπισης: Ο ασθενής πρέπει να μεταφερθεί αμέσως σε δροσερό, ευάερο και σκιερό μέρος και να τοποθετηθεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αισθάνεται άνετα. Για τη χαλάρωση του σημείου του σώματος που έχει υποστεί κράμπα πρέπει γίνουν μαλάξεις και εν συνεχεία διατάσεις. Επίσης, ο ασθενής πρέπει να πίνει μισό ποτήρι δροσερό νερό -και όχι παγωμένο- ανά 15 λεπτά. Οινοπνευματώδη ποτά και υγρά που περιέχουν καφεΐνη (καφές ή αναψυκτικά) δεν ενδείκνυνται, γιατί το πιθανότερο είναι πως θα επιδεινώσουν την κατάστασή του.

        Εξάντληση από τη ζέστη: Η έντονη ζέστη και η εργασία σε ζεστό και υγρό περιβάλλον προκαλούν έντονη εφίδρωση και εξάντληση του οργανισμού. Η κυκλοφορία του αίματος στα ζωτικά όργανα μειώνεται, με αποτέλεσμα την έκπτωση της λειτουργίας τους. Πιθανά συμπτώματα είναι η ατονία, η συνεχής εφίδρωση, ο πονοκέφαλος, οι ζαλάδες και το αίσθημα καταβολής. Αν δεν δοθεί η απαραίτητη προσοχή, η κατάσταση του ασθενή μπορεί να επιδεινωθεί. Η θερμοκρασία του σώματος θα συνεχίσει να ανεβαίνει, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε θερμοπληξία.
Τρόποι αντιμετώπισης: Ο ασθενής πρέπει να μεταφερθεί άμεσα σε δροσερό και σκιερό χώρο. Επόμενη κίνηση είναι να χαλαρώσετε τα ρούχα που πιθανόν τον ενοχλούν ή τον σφίγγουν. Καλό είναι, εάν είναι εφικτό εκείνη τη στιγμή, να χρησιμοποιήσετε βρεγμένες πετσέτες ή πανιά με παγάκια, για να δροσίσετε το σώμα και το κεφάλι του. Αν ο ασθενής διατηρεί τις αισθήσεις του, δώστε του ένα ποτήρι δροσερό -και όχι παγωμένο- νερό κάθε 15 λεπτά.

         Θερμοπληξία: Η θερμοπληξία, αν δεν αντιμετωπιστεί αμέσως, μπορεί ακόμα και να απειλήσει τη ζωή του ασθενή. Τα συμπτώματα που συνήθως αναφέρονται είναι πονοκέφαλος, τάσεις λιποθυμίας, αδυναμία και σύγχυση στην ομιλία, ταχυπαλμία και πτώση της αρτηριακής πίεσης, καθώς και βαριά αφυδάτωση. Σε περίπτωση θερμοπληξίας, σταματά να λειτουργεί το σύστημα του οργανισμού που ελέγχει τη θερμοκρασία του σώματος και προκαλεί την εφίδρωση. Η θερμοκρασία του σώματος μπορεί να ανέβει πολύ (πάνω από τους 40 βαθμούς), με κίνδυνο να προκληθεί -σε ακραίες περιπτώσεις- μέχρι και βλάβη στον εγκέφαλο.
Τρόποι αντιμετώπισης: Η θερμοπληξία είναι μια ιδιαίτερα σοβαρή κατάσταση και για την αποτελεσματική αντιμετώπισή της είναι απαραίτητο να παρασχεθεί στον ασθενή άμεση ιατρική βοήθεια. Αφού τον μεταφέρετε σε σκιερό και δροσερό μέρος, καλέστε αμέσως ασθενοφόρο ή γιατρό. Προσπαθήστε να κατεβάσετε τη θερμοκρασία του σώματος: Βρέξτε το σώμα και το κεφάλι του πάσχοντος με βρεγμένες πετσέτες, ή ακόμα καλύτερα βάλτε τον σε μια μπανιέρα με νερό. Πρέπει να προσέξετε ιδιαίτερα για πιθανά προβλήματα στην αναπνοή του, ώστε να δώσετε ακριβή αναφορά της κατάστασης στο εξειδικευμένο προσωπικό που θα τον παραλάβει. Καλό θα ήταν να προσπαθήσετε να του δώσετε λίγο νερό, σε περίπτωση που διατηρεί τις αισθήσεις του. Μην επιμείνετε όμως, αν τον δείτε να αρνείται να το πιει, να κάνει εμετό ή αν χάνει ανά διαστήματα τις αισθήσεις του.

Μέτρα προφύλαξης από τον καύσωνα
Η έγκαιρη πρόγνωση ενός επικείμενου κύματος καύσωνα συμβάλλει στην κατάλληλη προετοιμασία του κρατικού μηχανισμού αλλά και των πολιτών για την αποτελεσματική αντιμετώπισή του. Οι ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού (ηλικιωμένοι, πάσχοντες από χρόνια νοσήματα, μικρά παιδιά, όσοι ακολουθούν κάποιου είδους φαρμακευτική αγωγή ή όσοι υποφέρουν από δερματικά νοσήματα) πρέπει να λαμβάνουν τις απαραίτητες προφυλάξεις, ώστε να περιορίζονται οι αρνητικές επιπτώσεις της ζέστης στην υγεία τους.

Τα μέτρα αντιμετώπισης του καύσωνα είναι λίγο πολύ γνωστά σε όλους. Όπως αναφέρουν σε ανακοινώσεις τους η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας και άλλοι επίσημοι κρατικοί φορείς, π.χ., το ΕΚΑΒ, αρκούν μερικά απλά πράγματα.
Συγκεκριμένα, πρέπει:

Να αποφεύγετε την παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο από τις 12:00 το μεσημέρι μέχρι τις 4:00 το απόγευμα.

Να αποφεύγετε την πολύωρη και κοπιαστική σωματική εργασία.

Να καταναλώνετε μικρά και ελαφρά γεύματα που αποτελούνται ως επί το πλείστον από φρούτα και λαχανικά.

Να κάνετε καθημερινά πολλά και χλιαρά ντους.

Να φοράτε απαραιτήτως γυαλιά ηλίου, καπέλο και ανοιχτόχρωμα ρούχα.

Να αποφεύγετε τις άσκοπες μετακινήσεις με τα μέσα μαζικής μεταφοράς όπου επικρατεί συνωστισμός.

Αν πάσχετε από κάποιο χρόνιο νόσημα ή ακολουθείτε φαρμακευτική αγωγή, συμβουλευτείτε το γιατρό σας για ενδεχόμενη αλλαγή στη δοσολογία των φαρμάκων.

Ντύνετε τα βρέφη ελαφρά και δίνετέ τους και άλλα υγρά εκτός από το γάλα, όπως νερό ή χαμομήλι.

Αν έχετε κάποιον ηλικιωμένο συγγενή, συμβουλέψτε τον να μένει σε μέρη όπου υπάρχει κλιματισμός και φροντίστε να είστε σε συνεχή επαφή μαζί τους, ώστε αν παρουσιαστεί κάποιο πρόβλημα, να τον μεταφέρετε στο πλησιέστερο νοσοκομείο.

Δυστυχώς, τα τελευταία χρόνια η απότομη αύξηση της θερμοκρασίας κατά τους θερινούς μήνες έχει γίνει μέρος της καθημερινότητας. Ο κρατικός μηχανισμός είναι πάντα σε ετοιμότητα για την αντιμετώπιση του καύσωνα, αλλά αυτό δεν αρκεί. Ακολουθήστε τις απλές συμβουλές των ειδικών και προστατέψτε την υγεία σας.

health.in.gr