Νέα στοιχεία ανατρέπουν όσα ξέραμε για την καταγωγή του ανθρώπινου είδους

Νέα στοιχεία ανατρέπουν όσα ξέραμε για την καταγωγή του ανθρώπινου είδους

Η ανακάλυψη και η γενετική ανάλυση του αρχαιότερου μέχρι σήμερα ανθρώπινου δείγματος DNA, από ένα μηριαίο οστό ηλικίας περίπου 400.000 ετών που βρέθηκε σε σπήλαιο της βόρειας Ισπανίας, φαίνεται να αλλάζει τόσο την εξελικτική προϊστορία, όσο και το οικογενειακό δένδρο του ανθρώπινου είδους.

Σύμφωνα με άρθρο του επιστημονικού εντύπου Nature, διεθνής ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τον καθηγητή Παλαιογενετικής Σβάντε Πάαμπο, διευθυντή του Ινστιτούτου Εξελικτικής Ανθρωπολογίας «Μαξ Πλανκ» της Λειψίας, και τον συνεργάτη του Ματίας Μέγιερ, διαπίστωσε ότι από γενετική άποψη το συγκεκριμένο απολίθωμα ανήκε σε ένα πρόγονο των Ευρωπαίων, ο οποίος είχε στενότερη συγγένεια με τους Ντενίσοβα, που ζούσαν στη Σιβηρία πριν από περίπου 700.000 χρόνια, παρά με τους Νεάντερταλ που ζούσαν στην Ευρώπη. Αυτή η ανακάλυψη γεννά περισσότερα ερωτηματικά παρά δίνει διαφωτιστικές απαντήσεις.

Στο ισπανικό σπήλαιο Σίμα ντε λος Χουέσος («ο λάκκος των οστών»), τμήμα του πολυδαίδαλου σπηλαίου Αταπουέρκα κοντά στην πόλη Μπούργκος, το οποίο αποτελεί μια από τις πλουσιότερες πηγές προϊστορικών απολιθωμάτων στην Ευρώπη, έχουν εδώ και δύο δεκαετίες βρεθεί μέχρι τώρα, σε βάθος περίπου 30 μέτρων, τουλάχιστον 28 ανθρώπινοι σκελετοί και οστά ζώων, όπως αρκούδων, που φθάνουν έως πριν από 600.000 χρόνια.

Οι επιστήμονες αρχικά πίστευαν ότι αυτά τα οστά ανήκαν είτε σε κάποιον πρόγονο του ανθρώπου όπως ο «άνθρωπος της Χαϊδελβέργης» (Homo heidelbergensis), είτε σε κάποιον πρόγονο των Νεάντερταλ, οι τελευταίοι των οποίων έζησαν στην Ευρώπη πριν από περίπου 30.000 χρόνια.

Όμως περιέργως η ανάλυση του μιτοχονδριακού DNA του αρχαίου ευρωπαϊκού οστού «δείχνει» προς την κατεύθυνση των ασιατών Ντενίσοβα, ενός μυστηριώδους είδους, που τελευταία έχει προστεθεί στα «ξαδέλφια» του ανθρώπου, μαζί με τους Νεάντερταλ, μετά την ανακάλυψη στα σιβηρικά όρη Αλτάι ενός οστού δαχτύλου και δύο απολιθωμένων δοντιών. Το DNA των Νεάντερταλ και των Ντενίσοβα που έχει μελετηθεί ως τώρα, έχει ηλικία μόλις 40.000 ετών.

Σύμφωνα με τον Δρ Πάαμπο, περισσότερο φως στο αίνιγμα θα μπορούσε να ρίξει η ανάλυση του πυρηνικού DNA, πράγμα όμως τεχνικά πολύ πιο δύσκολο για ένα πανάρχαιο απολίθωμα, σε σχέση με το μιτοχονδριακό DNA (που κληρονομείται μόνο μέσω της μητέρας, ενώ το πυρηνικό και από τους δύο γονείς). «Η επόμενη μεγάλη πρόκληση θα είναι να αναλύσουμε γενετικά ένα τουλάχιστον τμήμα του πυρηνικού γονιδιώματος κάποιου από τα απολιθώματα που βρέθηκαν στο ισπανικό σπήλαιο. Αυτό θα μας δώσει οριστική απάντηση στο ερώτημα του πώς σχετίζονταν με τους Νεάντερταλ, με τους σύγχρονους ανθρώπους και με τους Ντενίσοβα», εξηγεί ο ερευνητής. 

Πάντως, ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι σύντομα θα είναι σε θέση να ανακαλύψουν ποιος ήταν ο τελευταίος κοινός πρόγονος των ανθρώπων (homo sapiens), των Νεάντερταλ και των Ντενίσοβα. Προς το παρόν όμως, κανείς δεν ξέρει πότε και πώς οι Νεάντερταλ διαχωρίστηκαν εξελικτικά από τους Ντενίσοβα, ούτε πότε και πώς οι άνθρωποι διαχωρίστηκαν από τα δύο αυτά συγγενικά είδη.