Μηνιγγίτιδα: Ο έγκαιρος εμβολιασμός των παιδιών σώζει ζωές

Μηνιγγίτιδα: Ο έγκαιρος εμβολιασμός των παιδιών σώζει ζωές

Τη σημασία του έγκαιρου εμβολιασμού των βρεφών, των παιδιών και των εφήβων κατά της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου επισημαίνει η Παιδίατρος-Λοιμωξιολόγος, ομότιμη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών, Μαρία Θεοδωρίδου-Παπαγρηγορίου, με αφορμή την κυκλοφορία στην χώρα μας του εμβολίου Bexsero.

Πρόκειται για το μοναδικό εμβόλιο, παγκοσμίως που παρέχει προστασία (και ενδείκνυται για όλες τις ηλικιακές ομάδες) από την οροομάδα Β του μηνιγγιτιδόκοκκου. Μάλιστα, τα πρώτα επιστημονικά δεδομένου τεκμηριώνουν και την περαιτέρω προστασία των εμβολιασμένων ατόμων και από τις υπόλοιπες οροομάδες (A, S, W-135 και Y) του μηνιγγιτιδόκοκκου.

Ωστόσο, το κόστος του εμβολίου (115,73 ευρώ) δεν καλύπτεται από τα ασφαλιστικά ταμεία, και εκκρεμεί η διαδικασία αξιολόγησης ώστε να ενταχθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών. Πάντως, παραμένει προς το παρόν άγνωστο πότε θα αξιολογηθεί καθώς, από τον Σεπτέμβριο του 2013, έχει λήξει η θητεία της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμού και δεν υπάρχει καμιά μέριμνα για την ανανέωση της.

Να σημειωθεί ότι, η αποζημίωση των εμβολίων δεν περιλαμβάνεται στην ετήσια φαρμακευτική δαπάνη που καθορίζεται από το υπουργείο Υγείας, για κάθε χρονιά, δεδομένου ότι εντάσσεται στα προληπτικά μέτρα για την προαγωγή της δημόσιας Υγείας.

Μηνιγγίτιδα: Ο «εφιάλτης» των γονέων

Το πρόσφατο περιστατικό βρέφους έξι μηνών που κατέληξε λόγω μηνιγγίτιδας αλλά και τα πέντε νέα κρούσματα που έχουν δηλωθεί μέσα σε διάστημα μόνο 15 ημερών, δικαιώνουν τον τίτλο που δίνεται στην μηνιγγίτιδα ως «εφιάλτη» των γονέων.  

Σύμφωνα δε με στοιχεία του ΚΕΕΛΠΝΟ, από το 2012 στο 2013 αυξήθηκαν τα κρούσματα από 61 σε 68, τα πέντε θανατηφόρα (11,5% αύξηση), ενώ τα τελευταία χρόνια (1993 - 2013) το 85% των κρουσμάτων οφείλεται στην οροομάδα Β.

Η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος, συχνότερα γνωστή ως «βακτηριακή μηνιγγίτιδα» είναι μια απειλητική για τη ζωή του ανθρώπου λοίμωξη, που προσβάλλει υγιή άτομα, χωρίς προειδοποιητικά σημάδια. Προκαλείται από το βακτήριο Neisseria meningitidis, εξελίσσεται ταχύτατα και μπορεί να προκαλεί τον θάνατο ακόμα και εντός 24  ωρών, από την εκδήλωση των πρώτων συμπτωμάτων.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ένα στα δέκα άτομα που προσβάλλεται από μηνιγγιτιδοκοκκική νόσο καταλήγει (5-10%), παρά τη θεραπεία και ένα στα πέντε, που επιβιώνει, έχει σοβαρές αναπηρίες (εγκεφαλική βλάβη, απώλεια ακοής, ακρωτηριασμό άκρων, μαθησιακές δυσκολίες κ.α.).

Η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος προκαλεί βακτηριακή μηνιγγίτιδα και σηψαιμία, με τα βρέφη και τους εφήβους να διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο λοίμωξης.

Συμπτώματα της νόσου
Αναφερόμενη στα συμπτώματα της νόσου, η Μαρία Θεοδωρίδου-Παπαγρηγορίου επισημαίνει ότι μοιάζουν αρκετά με αυτά της γρίπης, με αποτέλεσμα συχνά να είναι δύσκολο για τον γιατρό να κάνει την ορθή διάγνωση, ειδικά στα πρώιμα στάδιά της.

Πάντως, στα τυπικά συμπτώματα της μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος περιλαμβάνονται: η αυχενική δυσκαμψία και το μικρού μεγέθους ιώδες δερματικό εξάνθημα.

Εύκολη μετάδοση
Τα περισσότερα κρούσματα μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσος αφορούν υγιή άτομα. Η μετάδοση είναι αρκετά εύκολη, καθώς μπορεί να γίνει με τον βήχα, το φτέρνισμα και την άμεση σωματική επαφή, όπως το φιλί. Επίσης, ο συνωστισμός (σε νυχτερινά κέντρα, στρατόπεδα, κοιτώνες ή ταξίδια σε ενδημικές περιοχές) μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες μετάδοσης. Τέλος, το κάπνισμα προάγει την πιθανότητα προσβολής του οργανισμού από τη νόσο, συγκεκριμένων ηλικιακών ομάδων.

Βρέφη, παιδιά και έφηβοι ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου διότι μπορεί να μολυνθούν από μέλη της οικογένειας τους που είναι φορείς του βακτηρίου (στη μύτη ή τον φάρυγγα) χωρίς τα τελευταία να έχουν εκδηλώσει συμπτώματα.

Ο εμβολιασμός σώζει ζωές
«Ο αποτελεσματικότερος τρόπος πρόληψης και ελέγχου της μηνιγγιτιδοκοκκικής νόσου είναι ο εμβολιασμός», επισημαίνει η κ. Θεοδωρίδου-Παπαγρηγορίου. Μάλιστα, οι εκστρατείες εμβολιασμού κατά των άλλων δύο κύριων αιτιών βακτηριακής μηνιγγίτιδας (Haemophilus influenzae τύπου b και Streptococcus pneumoniae) έχουν ήδη αποδειχτεί αποτελεσματικές.

Τα διαθέσιμα εμβόλια προσφέρουν προστασία από της οροομάδες A, S, W-135 και Y του μηνιγγιτιδόκοκκου, ενώ η οροομάδα Β παρέμενε μέχρι σήμερα ακάλυπτη. Η κυκλοφορία όμως του Bexsero έρχεται να καλύψει αυτό το κενό.

Το νέο εμβόλιο είναι το αποτέλεσμα 20ετούς έρευνας, που ξεπέρασε έναν ιδιαίτερα δύσκολο στόχο και αυτό γιατί, το εξωτερικό περίβλημα των βακτηρίων δεν αναγνωρίζεται καλά από το ανοσοποιητικό σύστημα μας ως αντιγόνο.

Ωστόσο, το Bexsero αναπτύχθηκε χάρη σε μια καινοτόμο επιστημονική προσέγγιση, η οποία περιλάμβανε την αποκωδικοποίηση της γενετικής σύστασης του MenB, δημιουργώντας παράλληλα τη βάση για τη δημιουργία και άλλων εμβολίων που θα συμβάλλουν στην πρόληψη ασθενειών.

Όπως προαναφέραμε, το Bexsero εγκρίθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση τον Ιανουάριο του 2013 και ήδη κυκλοφορεί στη Γερμανία, Αγγλία, Γαλλία και Ιταλία.

Μάλιστα, τον Νοέμβριο του 2013, ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) έδωσε «ειδική» άδεια στο Πανεπιστήμιο Princeton για χορήγηση του εμβολίου (2 δόσεις) στη πανεπιστημιούπολη, στην οποία είχαν καταγραφεί επτά κρούσματα σε σύνολο 7.900 φοιτητών.

Επίσης, η Επιτροπή Ανοσοποίησης και Εμβολιασμού (JCVI) της Μ. Βρετανίας, στις 21 Μαρτίου 2014 ανακοίνωσε την σύσταση του να ενσωματωθεί άμεσα το Bexsero στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού (από 2 μηνών) της χώρας με 100% αποζημίωση.

«Από τις 7 Μαρτίου 2014, το Bexsero κυκλοφορεί και στα ελληνικά φαρμακεία», σύμφωνα με την κ. Θεοδωρίδου-Παπαγρηγορίου και ο εμβολιασμό των βρεφών περιλαμβάνει τέσσερις δόσεις (2, 4 6 και 12 μήνα ζωής), ενώ τα παιδιά και οι έφηβοι (αλλά και οι ενήλικοι) μπορούν να το κάνουν σε δύο δόσεις.

Μάλιστα, το εμβόλιο μπορεί να συγχορηγηθεί με άλλα εμβόλια, αλλά σε αυτή την περίπτωση υπάρχει αυξημένη πιθανότητα εκδήλωσης πυρετού. Γενικά, όμως το Bexsero έχει καλό προφίλ ασφάλειας και αποτελεσματικότητας, όπως προκύπτει και από τις 14 κλινικές μελέτες που έχουν γίνει σε δείγμα 7.812 βρεφών, παιδιών, εφήβων και ενηλίκων, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την Βόρεια και Νότια Αμερική.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της κ. Θεοδωρίδου-Παπαγρηγορίου, «από τον εμβολιασμό με το Bexsero αναμένεται να ωφεληθεί περίπου 1,5 εκατομμύρια παιδιά και έφηβοι στην Ελλάδα και τα μέλη των οικογενειών τους, λόγω της λεγόμενης ‘ανοσίας της αγέλης’».